de Vlaamse toponymie

Waar, en betekenis ?
Wat wil 'VC 217' zeggen ?

Chemin des haies in Hondschoote?

VC= voie communale.

Ja, het is in Hondschote, niet ver van de Chemin du Clachoire (aan de grens)
Was de naam vroeger chemin des haies ?

Vermoedelijk (geen zekerheid) komt Daghes straete van 'de hage straat'…  maar er was concurrentie…

De huidige Daghes straete had men op de consulaire kaarten ingeschreven als chemin du acht. In potlood had men er dan later bijgeschreven Dagh straete.
De weg die nu Chemin de l'Haezepoel heet, had op de consulaire kaart de naam chemin moeneclaey, maar er is in potlood bijgeschreven Haeghestraete.

Op de Napoleontische kadasterkaarten van 1812 is de huidige Daghes straete aangeduid als Chemin dit Dagh straete.
De huidige Chemin de l'Haezepoel is daar aangeduid als Chemin dit Haege straete en Chemin dit Haeghe straete.

Op de Napoleontische kadasterkaarten van 1864 is de huidige Daghes straete aangeduid als Chemin dit Daghes-straete.
De huidige Chemin de l'Haezepoel is aangeduid als Chemin vicinal ordinaire nr 10 dit chemin des Haies.

Er waren dus twee straten die haaks op elkaar stonden, maar uiteraard in dezelfde buurt, waarvan de ene Daghes straete heette en de andere Haeghe straete. Blijkbaar was dat een beetje van het goede teveel. Zoals reeds aangehaald heet de Haeghestraete nu Chemin de l'Haezepoel.

Voor wat de naam ‘voie communal’ betreft verwijzen we naar volgend interessant overzicht:
http://routes.wikia.com/wiki/Voie_communale_fran%C3%A7aise  (vergeet niet naar beneden te scrollen, want er staan lege ruimtes tussen)

Hillewaertscappel en Sint-Sylvestercappel

Op zeer veel webstekken kan men lezen dat de naam Hillewaertscappel rond 1538 vervangen werd door Sint-Sylvestercappel. We denken dat er op dit vlak zeer veel gekopieerd werd en vermoedelijk haalden ze de mosterd uit het boekje van Van Overstraeten De Nederlanden in Frankrijk.

Hieronder geven we weer wat we inzake naamgeving gevonden hebben bij Van Overstraeten, bij het Comité flamande de France, op de gemeentelijke webstek van Saint-Sylvestre-Cappel en op tal van kaarten.
1174 cappella Hidelwardi
1201 Hildewardscaple
ca 1300 Hillewartscappel
1302 Hildeward-capièle in de lijst van de partizanen van Filips de Schone (Che sunt chil de le Baillie de Cassiel qui furent de le parti Roy en tans de were)
1354 Hillewardcappelle
1538 Sint-Sylvester Cappel in boek van Van Overstraeten en op een reeks webstekken
vanaf 1600 Hillewaertscappel in de parochieregisters, volgens de gemeentelijke webstek
1641 Hillewals Cappel of Hillewaerts Cappel in de Flandria illustrata
ca 1640 S Silvesters capel op kaart van Dankaerts
1665 S Silvestre caple op kaart van bisdom Ieper
1692 S Silvestre op kaart van Sanson met afzonderlijke vermelding van Hillewalde (halfweg tussen S Silvestre en Hondegem)
1698 Hillewalden op een kaart van Visscher
ook nog in 1735 Hillewaerts-Kapel
in 1743  Hillewaelscappel in een overzicht van de vierscharen
1762 S Silvestre op kaart van Vagondy, met ook hier ten zuiden ervan de vermelding Hillewalde
1792 Cap S Silvestre op kaart van Jaillot, met eronder een vermelding van de plaatsnaam Hillewalde
ca 1793 St Silvestre Capel op de kaart van Cassini.
1805 St Silvestre Cappel op de consulaire kadasterkaart

(Een vraag die we ons stellen is of de huidige kerk van Sint-Sylvesterkapel op dezelfde plaats staat als de vroegere Hillewaertskapel. ???)

Op Heiligen.net vinden we dat Hildward (ook Hildeward of Hilduard) van Dikkelvenne osb, België; gestorven is ca 750. Wetenschappelijk gesproken is er eigenlijk maar één ding zeker over hem: halverwege de 9e eeuw werden zijn relieken, tezamen met die van Sint Christiana van Dikkelvenne overgebracht naar Dendermonde. Ook meent men voor waar te kunnen aannemen dat Hildward een rondreizend missiebisschop was die te Dikkelvenne een benedictijner abdij en een kerk stichtte.
http://www.heiligen.net/heiligen/09/07/09-07-0750-hildward.php

Eerste bord ' t Pithof te Arneke.
Tweede bord Butterstraete te Sint-Janskappel

Wat zou deze straatnaam betekenen ?

“Pipestraque” vinden we als straatnaam terug op een kadasterkaart van 1823 van de gemeente Helfaut (Helveld). Ook nu nog is er in Helfaut een Rue du Pipestraque.
Het woord ‘Pipestraque’ vinden we niet terug in Gallica. Ook in het Centre National de Ressources Textuelles et Lexicales vinden we ‘pipestraque’ noch ‘straque’ terug.

Spontaan dachten we bij het lezen van ‘Pipestraque’ aan het woord “pijpestraatje”. Met de uitgang ‘ke’ als verkleinwoord (denk aan ‘mannetje’ en ‘manneke’). Een uitgang ‘ke’ werd in de streek van Sint-Omaars courant vervormd tot ‘que’ (denk aan de deelgemeente van Helfaut ‘Billeke’ die ‘Bilques’ werd). We moeten opletten voor ‘volksetymologie. Daarom houden we het als hypothese.

Maar er zijn toch enkele opmerkelijke zaken die de eventuele aanwezigheid van een ‘Pijpestraatje” zeer aannemelijk maken:
In het begin van de achttiende eeuw is men in de oven van het algemeen hospitaal van Sint-Omaars beginnen pijpen maken. Vermits ze gemaakt werden door de ‘pensionnaires’ van het hospitaal konden ze concurreren tegen de pijpenfabrikanten van Desvres (Deverne) en Mons en de Ardennen. De zaak werd evenwel gesloten in 1794. Ondertussen waren er in Sint-Omaars twee andere beroemde pijpenfabrikanten aanwezig: deze van Fiolet en deze van Duméril.
Zie:
http://www.patrimoines-saint-omer.fr/Les-ressources/Les-ressources-en-ligne-des-musees/L-oeuvre-du-mois/Deux-pipes-figurant-des-personnages-sur-une-bicyclette
http://www.pipemuseum.nl/index.php?hm=3&sm=2&th=4&accact=7&item=98
http://www.pipemuseum.nl/index.php?hm=3&sm=2&th=4&accact=7&item=99
http://www.lavoixdunord.fr/region/musee-sandelin-a-saint-omer-la-collection-de-pipes-ia37b0n3002391
In de streek van Sint-Omaars waren er honderden mensen die hun inkomen verdienden met de productie van pijpen. Voor de productie van pijpen heeft men ‘Terre à pipe’ nodig.

Nog een bijzondere straatnaam :
Wie weet de betekenis ?

Dit is een straatje in Vleteren.
Een klapper is een klaproos. Ik vermoed dat 'sat' komt van 'zaad', met name de slaapbol.

Ze massacreren ook het Frans.
Het moest natuurlijk zijn 'Queue Cleene Morbeque staart'.

Herbelles werd in 993 vermeld als "Hardbere", van het Germaanse 'hardu' (hard, moeilijk) en 'barwa' (bosje).
Inghem werd in 1119 vermeld als "Aingehem", zijnde de woonplaats van de lieden van Aio.

Zou het niet respectvoller zijn om deze twee duizend jaar oude toponiemen gewoon na elkaar te zetten bij een fusie: 'Herbelles-Inghem' in plaats van die te verwerken tot een nieuw woord 'Bellinghem' dat oud klinkt maar zijn betekenis verloren is. Het gaat hier niet om 'bello' en 'heim' of 'ingaheim' (de woning van Bello/nakomelingen van Bello).

Natuurlijk verliezen ze dan de kans om te verzusteren met Bellingen in het Payottenland  

Bij fusies grijpt men soms ook terug naar een andere toponiem dat banden heeft met de twee gemeenten, een kasteel of een heerlijkheid.... Buiten twee valleien, de Vallée Barbier en de Vallée des Moines, is er precies niet zoveel te vinden...

Hopelijk slaat de ziekte niet over naar Frans-Vlaanderen: Kwaadwilder  Ochtepeene  Krochtesoks  Zegersbeke  Drinkamberge ......

Een toch wel eigenaardige naam :

Wat de betekenis ervan is, weet ik niet.
Alleen heb ik kennis van een Noord-Ossenaarstraat te Alveringem (West-Vlaanderen)...

Pachtovereenkomst (Sint-Omaars, 11 april 1705)
Betreft: "zekere" korenwindmolen gelegen te Sint-Maartens-Aard (Saint-Martin-au-Laërt).
Eigenares: Jacqueline Isabelle Robins.
Pachters: Jean Baptiste Vielliart, meester-molenaar, en zijn echtgenote Jeanne Baude.
De pachters zullen de bakzakken van hun klanten in Vlaanderen mogen afzetten bij de eigenares die zich verplicht ze te doen voeren en verschepen naar Louestelle en Waten, zonder kosten ten laste van de pachters.

Weet iemand welke huidige gemeente bedoeld wordt met Louestelle?

We zien het blazoen van 'Boeschepe'.

Google Earth geeft aan dat er in Boeschepe een rue du Pudefort bestaat, alsook een rue de Pudefort Impasse 620. Wat dat laatste betekent, ontgaat me volledig!
Voortgaande op mijn intuïtie (eigenlijk af te raden!) vraag ik me af of er geen verband zou bestaan tussen die -fort van Pudefort, als achtervoegsel gelijkaardig aan wat we aantreffen in Hardifort?? Maar wat zou dan die Pude- kunnen betekenen?
Die Kouckestraat zou een grafie kunnen zijn van Coeke, Koeke, enz. (de Vlaamse -oe- kan onder invloed van het Frans weergegeven zijn als -ou- ?). In dat geval kunnen we te doen hebben met een in de streken van Kortrijk en Menen zeer verspreide familie (zie: F DEBRABANDERE, Woordenboek van de Familienamen in België en Noord-Frankrijk, A-K, p.794, familie ook regelmatig vermeld in diverse nummers van het genealogisch tijdschrift De Vlaamse Stam).
Meer specifiek voor Frans-Vlaanderen trof ik een Alexander Coucke aan als getuige onderaan een akte verleden voor Mter M. Elleboode, Kassel, 10 maart 1743. Het betreft een huurcontract tussen Joannes Vermeulen, molenaar, Hardifor, die als eigenaar, zijn Stedemeulen met woonst, die Franciscus De Jonge in gebruik had, verpacht aan Jacobus Laccaes, Kassel. Die A. Coucke was als enige in staat om onderaan het contract eigenhandig een handtekening te plaatsen.