De Geuzenkapel van Hondschoote - Killem

Ten jare 1566 verloochende Pieter Loyssoone, timmerman te Alveringem, de katholieke godsdienst om Sebastiaan Matte en de leer van Luther te vervoegen. In datzelfde jaar hielden beide mannen een éérste "Geuzenpreek" op het Cloostervelt langs de huidige D 55 te Hondschoote. Hierbij stond Loyssoone, gewapend met "eenen spiet" predikant Matte terzijde. Op de plaats waar men veronderstelt dat die eerste preek door beide Lutheranen gehouden werd, dergelijke preken zijn de geschiedenis ingegaan als "haagpreken", verrees het "Geuzenkappeletje".
Het huidige kapelletje werd omstreeks 1880 gebouwd door de juffrouwen Cockenpot, toen het oorspronkelijke dat er gebouwd werd ter "uitboeting" van de éérste openbare geuzenpreek, door niet nader gekende omstandigheden verdween.



Op 5 september 1568 werd Pieter Loyssoone te Hondschoote ter dood veroordeeld voor zijn afvallige daden. Sebastiaan Matte "bonettenmaker van zynen style, geboren te Ypre" kon ontkomen en werd in 1571 predikant te Frankfort.
Het huidige gebouwtje heeft een vooroverhangend portaaldak en op de zijmuren bracht men een grauwe cementlaag aan. Binnenin staat een barokke niet gepolychromeerde piëta. Het kapelletje werd tot in de jaren 70 onderhouden door de Vlaams sprekende gezusters Marcellis, die woonachtig waren in het eerste links gelegen hoevetje richting Killem. In de loop van 1968 werd de Geuzenkapel gedeeltelijk gerestaureerd door de Heemkring Bachten de Kupe.



Na herhaaldelijke aanvragen gericht aan beide zusters werd, onder het argwanende en verschrikte oog van broer Marcellis, het kapelletje voorzien van de tamelijk uitgebreide Nederlandstalige tekst zoals deze er nu nog op te lezen staat. De naam verwijst achtereenvolgens naar de topografische naam van het gebeuren - de naam van bouwdames Cockenpot en de naam van de familie die instond voor het onderhoud - Marcellis. Het komt regelmatig voor dat er lintjes, afkomstig van kledingstukken, aan de traliedeur bengelen, wat er op wijst dat het een koorstkapel betreft.



Vernoemenswaardige eigenaardigheid is het tweede jaartal die verwijst naar de vermoedelijke bouw van de nieuwe kapel en die volgens de Heemkring BdK bepaald werd op 1888. Mogelijks een aanwijziging om te refereren naar een nagenoeg 80-jarige herdenking op het ogenblik - 1968 - dat men de kapel destijds restaureerde. In feite zijn enkel het eerste en het laatste jaartal historisch correct. Er is toe nu toe géén enkele officiële akte gevonden die aanwijst wanneer de huidige Geuzenkapel exact gebouwd werd.

Op het internet is een volledige licentiaatsverhandeling "BEELDENSTORM EN BOSGEUZEN IN HET WESTKWARTIER (1566-1568)" te lezen
http://www.theologienet.nl/documenten/Backhouse%20beeldenstorm%20en%20geuzen.pdf
De heren Loyssone en Matte komen er uitgebreid aan bod.

Inderdaad een zéér leerzame en tevens boeiende licentiaatsverhandeling die een nauwgezette toelichting weergeeft van de beeldenstorm in onze gemeenschappelijke Frans-Vlaamse Westhoek. Aanbevelenswaardig
Dank voor de aangebrachte link.

Overeenkomt het gebied van het Westkwartier met het gebied van de Westhoek ?

Was het Westkwartier een onderdeel van de officiële indelig van het Graafschap Vlaanderen ?

Gedurendende welke periode was die naam gebruikt ?

Zelfde vraag voor de naam Westhoek ? Is het een modern begrip ?

Omstreeks het midden van de 11e eeuw volstond de Karolingische gouwindeling niet meer aan de toenmalige bestuurlijke noden, waardoor graaf Boudewijn V van Vlaanderen ze liet vervangen door een systeem van kasselrijen, georganiseerd rond een grafelijke burcht. Het aanvankelijk sterk militair getinte karakter van deze reorganisatie doet vermoeden rijzen dat deze drastische wijzigingen in de eerste plaats werd doorgevoerd om een invasie vanuit Frankrijk te kunnen weerstaan.
Aan het hoofd van een kasselrij stond een burggraaf die belast was met de militaire, bestuurlijke en gerechtelijke opdrachten zijnde: de bewaking van de burcht, het bestuur van de kasselrij namens de graaf en het voorzitterschap van de schepenbank van de kasselrij. Hierin werd hij bijgestaan door een schepencollege.
Aanvankelijk installeerde Boudewijn V slechts vijf kasselrijen te weten :
*Brugge
*Gent inclusief het Land van Waas met Oudburg als hoofdplaats
*Sint-Omaars
*Kortrijk
*Doornik (Tournai in Henegouwen)

Sommige kasselrijen werden onderverdeeld in ambachten, in de late 11e eeuw versplinterde de kasselrij van Sint-Omaars zich omdat al haar ambachten tot de rang van kasselrij werden verheven teneinde een betere controle over de opstandige streek te kunnen uitoefenen. Deze zuidwestelijke hoek van het graafschap Vlaanderen dat een aparte eenheid vormde en zich inmiddels uitbreidde tot 7 Kasselrijen staat in overeenstemming met "Het Westkwartier" die tijdens de 16e eeuw de toenmalige benamingen "Westland" of zelfs "West-Vlaanderen" verdrong.
Deze 7 Kasselrijen werden ieder naar hun hoofdplaatsen genoemd.

*Sint-Omaars - Saint-Omer in Frankrijk
*Veurne
*Ieper
*Belle - Bailleul in Frankrijk
*Sint-Winoksbergen - Bergues in Frankrijk
*Kassel - Cassel in Frankrijk
*Broekburg - Bourbourg in Frankrijk



In de briefwisseling in verband met de godsdiensttroebelen verwees men telkens naar het opstandige Westkwartier, alwaar zich de eerste fase (van een driedelige) van de beeldenstorm van 1566 voltrok.