Het drama van Boeschepe

A. Clabau schreef:

(...) In Frankrijk was in 1906 de scheiding van Kerk en Staat een feit: de staat wilde niet meer tussenkomen in het onderhoud en de subsidiëring van kerkelijke goederen en katholiek onderwijs. “De Wet Combe” diende te worden uitgevoerd en nageleefd. Een gevolg van die wet was dat bvb kloosters en scholen voortaan als op zichzelf staande verenigingen zonder winstoogmerk zouden moeten functioneren. Ze zouden voortaan een boekhouding moeten kunnen voorleggen. Daartoe diende ook een officiële inventaris van hun bezittingen worden opgemaakt. Concreet betekende dit dat er in alle kerken werd nagegaan welke de inboedel was. ’t Is heel summier uitgelegd en verre van volledig maar die inventarisatie was een gevolg van de scheiding van Kerk en Staat, de Wet Combe. Een ander gevolg was ook dat religieuzen die tot dan les gaven in hun habijt, dit enkel nog mochten doen als ze in burger voor de klas stonden. Men kan gerust aannemen dat zoiets in die tijd helemaal niet kon. Als gevolg daarvan werd het “Pensionat du Sacré Coeur” van de Franse kant in Abele (de “Ancienne Chapelle”) overgebracht naar wat nu Abeleplein 8 is.

Wat gebeurde er in 1906 in Boeschepe en Abele?
Op dinsdag 6 maart 1906 moest in Boeschepe de inventaris van de goederen van de St.-Maartenskerk worden opgemaakt. De Wet Combe vereiste dit. Boeschepenaars hadden in die tijd geen al te beste reputatie. De meeste mensen waren landarbeiders, die hard werkten om hun gezinnen te onderhouden en daarom al “blauwend” en stropend de eindjes trachtten aan elkaar te knopen. Ze waren van geen kleintje vervaard.

De pastoor van het dorp was toen E.H. Henri Haan. Hij stond bekend als een harde, strenge pastoor die alles deed om zijn parochianen in het gareel te houden. Zo was hij bijzonder streng voor dames en jonge meisjes. Ze mochten bvb niet fietsen, want stel je voor, je zou wel eens hun enkels of blote benen kunnen zien! Naar het bal gaan mocht slechts één keer per jaar op 14 juli en dan nog vergezeld door hun ouders! Of de dames zich daaraan hielden, is natuurlijk maar de vraag.

Nu had pastoor Haan op zondag 4 maart zijn parochianen van op de preekstoel in de hoogmis opgeroepen om hevig te protesteren tegen de inventarisatie van de kerkgoederen. Zo klonk in Boeschepe op dinsdag 6 maart rond 10 uur de noodklok toen de belastingontvanger Mr. Caillet, zijn zoon, gendarmes en een politiecommissaris zich toegang wilden verschaffen tot de kerk. De pastoor ontving hen in het portaal en las een protestbrief voor. Hierbij wilde hij de deur dichtslaan maar de commissaris stak zijn voet tussen de deur en de gendarmes openden die met geweld.

Gendarmes waren blijkbaar niet welkom...

De toegelopen en opgehitste Boeschepenaars werden woedend. Ze forceerden zich een toegang tot de kerk via de sacristie en in de kerk gooiden ze met stoelen naar de officiëlen en de gendarmes. Mr. Caillet werd geraakt en viel gewond neer. Onmiddellijk namen de gendarmes hem in bescherming en wilden hem uit de kerk ontzetten. Om de wilde bende af te schrikken en op afstand te houden schoten ze boven de menigte en raakten hierbij de houten lambrisering van de kerk. De zoon van Mr. Caillet panikeerde, trok zijn vuurwapen en schoot één keer in de menigte. Géry Ghysel, 29 jaar, slager van beroep en brandweerman, gehuwd met Renilde Sanctorum en vader van twee kinderen, werd getroffen in volle borst en viel dood neer. Er was even onzekerheid over wie geschoten had, maar autopsie wees uit dat de kogel die hem doodde, niet van een dienstwapen afkomstig kon zijn. De kogel kwam wel degelijk uit het wapen van Caillet jr.

Buiten de kerk ontstond inmiddels ook heel wat rumoer. Een boer trok een gendarme van zijn paard en trachtte dit zijn zadel af te nemen en los te laten. Hij werd onmiddellijk aangehouden en afgevoerd naar de gevangenis van Hazebrouck. Tien dagen later werd de boer veroordeeld tot een voorwaardelijke straf. Hij kwam naar huis met de trein van Hazebrouck naar Abele. Daar werd hij door een massa volk opgewacht en in een open koets naar Boeschepe gevoerd onder het zingen van “De Vlaamse Leeuw”. De begrafenis van Gery Ghysel op 10 maart bracht weerom een volkstoeloop teweeg. Royalistische studentengroeperingen protesteerden buiten de kerk, katholieke politici m.n. de gedeputeerden Plichon, Dansette en Abbé Lemire gingen vooraan in de rouwstoet, brandweerlieden droegen de kist. Volgens “L’Illustration” viel de regering Rouvier na de feiten in Boeschepe. Enkele reeksen prentkaarten werden uitgegeven, die bekend zijn onder de naam “Le Drame de Boeschèpe”.

De begrafenis van Ghysel : Lemire was "persona non grata"...

In heel de streek liet dit drama een diepe indruk na. En zoals altijd maakten de politici (mis)(ge)bruik van het voorval om stemmen te ronselen. Getuige hiervan zijn de kaarten die werden uitgegeven en bedrukt met propaganda voor de Belgische parlementsverkiezingen op 27 mei 1906 door de heren Van Merris, Colaert en Thevelin. Abbé Lemire was toen volksvertegenwoordiger en het ontlokte hem de uitspraak: “Le sang coule en Flandre et cela pour quelques chandeliers.” Vrij vertaald: in Vlaanderen vloeit er bloed omwille van enkele kandelaars. (...)

Volledig artikel : http://users.skynet.be/fb024528/populusalba/2006jg2nr1.pdf