Frans-Vlaanderen in het Nederlands - La Flandre française en Néerlandais
Wilt u reageren op dit bericht? Maak met een paar klikken een account aan of log in om door te gaan.

Taalsituatie in 1677?

3 plaatsers

Ga naar beneden

Taalsituatie in 1677? Empty Taalsituatie in 1677?

Bericht  Linkadoor za feb 10, 2018 7:32 pm

In het prachtige boek dat onlangs in het Huis van de Slag van de Pene werd voorgesteld, werd de bekende kaart van het Comité flamand de France uit (als ik me niet vergis) 1854 overgenomen. Daarin ziet men de resultaten van het onderzoek van het Comité naar de taalsituatie in de gemeenten van het arrondissement Duinkerken en het toenmalige arrondissement Hazebroek, allebei in het Noorderdepartement.
De kaart toont dat het Vlaams nog overal in beide arrondissement aanwezig was. Toch was een aantal gemeenten al volledig verfranst. Het gaat dan vooral om de zuidelijkste franje van het arrondissement Hazebroek, van Thienen tot Niepkerke. Maar ook in het uiterste noordwesten van het departement waren Grevelingen (waar het latere Groot-Filipsfort nog deel van uitmaakte) en Sint-Joris blijkbaar al volledig Franstalig.
Het arrondissement Sint-Omaars van het departement Nauw van Kales werd door het Comité blijkbaar niet systematisch onderzocht. Maar een aantal gemeenten ervan wel: Ruminghem, Klaarmares en de Sint-Omaarse wijken Hoogbrug en Liezel, waar er steeds nog een minderheid Vlaams sprak.

De kaart van het Comité heeft me doen afvragen in welke mate de situatie in 1854 verschilde met die in 1677, toen dit deeltje Vlaanderen bij de Franse kroon werd gevoegd.
Het lijkt logisch dat de taalgrens in die periode minder sterk moet zijn opgeschoven dan in de 164 jaren die 2018 en 1854 scheiden, omdat het verfransing via het beleid voor de Franse Revolutie beperkter van omvang was (er was bijvoorbeeld geen algemeen en Franstalig onderwijs) en ook omdat de sociale en geografische mobiliteit kleiner was. Maar het is bekend dat de taalgrens ook voordien al in de loop der eeuwen was opgeschoven: Rijsel was al zeer lang Romaans, volgens sommigen al sinds de 11e eeuw, andere bronnen spreken over de 14e eeuw. Hetzelfde kan worden gezegd over Kales en Bonen (Boulogne-sur-Mer). Sint-Omaars is nog lang Vlaamstalig geweest, zeker nog tot de 16e eeuw en mogelijk ook later. In de nieuwsbrief van de vereniging Zannekin beweert men zelfs “In de stad bleef men Vlaams spreken tot diep in de 19e eeuw, in de twee buitenwijken Hoogbrug en Liezel tot begin 20e eeuw.“ (http://users.telenet.be/justkeys/site/zannekin/nieuwsbrief/20034.html), maar klopt dit?

Kortom, wat weten we van de taalsituatie in 1677? Verschilde de situatie veel van die in 1854? Kunnen we ervan uitgaan dat er bijvoorbeeld in Grevelingen en Sint-Joris ten tijde van de Slag bij de Peene nog Vlaams werd gesproken of waren zij toen al Romaans (Picardisch) van taal?

De Nederlandstalige wikipedia beweert over Sint-Volkwin: „Saint-Folquin lag in de middeleeuwen nog in het Nederlandse taalgebied, maar raakte geleidelijk verfranst, al blijkt dat er tot in de 18de en 19de eeuw nog Vlaams voor kwam.“ Het is is echter niet duidelijk op welke bron dit gebaseerd is; in ieder geval staat Sint-Volkwin niet op de kaart van het Comité, wat vreemd is. Dezelfde zin wordt ook gebruikt voor Sinte-Mariakerke en Sint-Omaarskapelle.

Over Grevelingen zegt de Franse wikipedia dan weer, op de pagina over Groot-Filipsfort: „C'est à cette époque que l'identité locale de Grand-Fort-Philippe se forge à partir de son patois d'abord, un patois d'origine picarde matiné de termes maritimes, qui permet de se différencier des gens "del ville" (de Gravelines, ville flamande) mais aussi de ses coutumes et de ses pratiques alimentaires tournées vers la conservation du poisson.“

Kan er iemand nog elementen aanbrengen?

Linkadoor

Aantal berichten : 59
Registration date : 26-04-08

Terug naar boven Ga naar beneden

Taalsituatie in 1677? Empty Re: Taalsituatie in 1677?

Bericht  Polder zo feb 11, 2018 9:10 pm

Voor uw zoektocht naar de de taalgrens in 1677 wil ik volgende suggesties doen:

In 1997 publiceerde Hugo Ryckeboer een boek 'Het Nederlands in Noord-Frankrijk – Sociolinguïstische, dialectologische en contactlinguïstische aspecten'
te raadplegen en te downloaden via: http://www.dbnl.org/tekst/ryck002nede01_01/index.php
In de inhoudstafel kunt u vinden waar info te vinden is over de taalgrens in Vlaams Artesië

In 2004 publiceerde dezelfde auteur zijn boek 'Frans-Vlaams', vooral het eerste hoofdstuk nuttig kan zijn voor uw vraag.
Men kan dit boek in scans of in ongecontroleerde OCR downloaden via de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren http://www.dbnl.org/tekst/ryck002fran01_01/

De Marnixring Lieven Gevaert publiceerde in 2009 een boek 'De Zuidelijke Nederlanden' onder redactie van Papin, Rochtus en Van Herreweghe.
https://www.marnixring.org/nl/boek-de-zuidelijke-nederlanden
Hoofdstuk 2 (van pagina 98 tot 198) handelt over het Nederlands: de moedertaal in de Zuidelijke Nederlanden. Ook Sint-Omaars wordt behandeld. Er zijn heel wat verwijzingen.

Via Gallica is er nu ook internet-toegang tot volgend artikel:
DEHAISNES, C. Délimitations du Français et du Flamand dans le Nord de la France depuis la formation de la langue romane jusqu'à nos jours. Bulletin de la Commission historique du département du Nord. 1897 (20), p 277-318
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5531383n/f000283.tableDesMatieres

Nuttig kan ook zijn (al was het maar voor de bibliografie) om het artikel te lezen 'Le picard est-il bienvenu chez les Chtis ?' in het Cahier: Langues de France, langues en danger : aménagement et rôle des linguistes
Te downloaden via : http://www.culturecommunication.gouv.fr/content/search?SearchText=langues+en+danger&SearchButton=&node_id=66

Een interessante auteur over taalgrenzen is zeker Serge Lusignan omdat die, in tegenstelling tot de voorstelling van een taalgrens als een eenvoudige lijn op de kaart, gaat kijken naar de domeinen waarin een taal gebruikt wordt en dan zijn er vaak meerdere lijnen.
Zie zijn publicaties: http://cetmed.umontreal.ca/uploads/tx_lbocours/cv_Lusignan_Serge.pdf
Een van de teksten die in volle tekst toegankelijk zijn op het internet is de volgende:
'Langue et société dans le Nord de la France : le picard comme langue des administrations publiques (XIIIe-XIVe s.)'
http://www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_2007_num_151_3_91350

Ook interessant is:
PREVENIER Walter en DE HEMPTINNE Thérèse, La Flandre au Moyen Âge Un pays de trilinguisme administratif
https://biblio.ugent.be/publication/382887/file/581689
Met uitgebreide bibliografie.
Polder
Polder

Aantal berichten : 950
Registration date : 07-03-09

Terug naar boven Ga naar beneden

Taalsituatie in 1677? Empty Re: Taalsituatie in 1677?

Bericht  Linkadoor zo feb 11, 2018 9:48 pm

Bedankt. Daar ben ik weer een tijdje zoet mee!

Linkadoor

Aantal berichten : 59
Registration date : 26-04-08

Terug naar boven Ga naar beneden

Taalsituatie in 1677? Empty Re: Taalsituatie in 1677?

Bericht  Arild di jul 31, 2018 5:40 pm

Eeuwige zonde dat de taalgrens zo in het nadeel van de Vlamingen in Frankrijk heft gewerkt...
Arild
Arild

Aantal berichten : 30
Woonplaats : De Lage Landen
Registration date : 17-04-12

https://lagelanden.boards.net/

Terug naar boven Ga naar beneden

Taalsituatie in 1677? Empty Re: Taalsituatie in 1677?

Bericht  Gesponsorde inhoud


Gesponsorde inhoud


Terug naar boven Ga naar beneden

Terug naar boven

- Soortgelijke onderwerpen

 
Permissies van dit forum:
Je mag geen reacties plaatsen in dit subforum