Het immersieonderwijs van de regionale talen in Frankrijk

Sedert maart 2012 is het college Léon Gambetta te Riedisheim het eerste in de Elzas te beschikken over tweetalige borden (Frans/Duits)...op voorstel van het Conseil Général*!!

Duits (verplicht) als eerste of tweede levende taal
Elzassisch als bijvak (dus niet verplicht)

* http://www.cg68.fr/salledepresse/charles-buttner-president-du-conseil-general-du-haut-rhin-presente-la-nouvelle-signaletique-bilingue-du-college-leon-gambetta-de-riedisheim/

http://geolocalisation.onisep.fr/68-haut-rhin/riedisheim/college/college-leon-gambetta.html

Twee SPANNENDE uitzendingen het vorige week en vandaag op France Culture over de heropleving van de Occitaanse cultuur en het onderwijs van het Occitaans (met het voorbeeld van het tweetalige onderwijs in de tweede uitzending)...

France Culture schreef:

En Guyane : L'école au gré des langues

hier beluisteren (vanaf de 11de minuut is het kwestie van de talen):
http://www.franceculture.fr/emission-sur-les-docks-en-guyane-24-l-ecole-au-gre-des-langues-2013-05-28

herlezing: Polder

Bissezeele schreef:
(...) "Occitaans zingen opent poorten, deze die de School van Jules Ferry dicht hield sinds één eeuw... Zonder te weten zijn de kinderen van de kleuterschool van Saint-Afrique pioniers... Ze zijn met 36, bijna de helft van de school" (...)

Jules Ferry was een Frans politicus die door zijn wetten uit 1881-1882 de regionale talen heeft bestreden...er kwam gratis, verplicht seculier onderwijs, alleen in het Frans voor jongens en meisjes van zes tot dertien jaar.

Maar desondanks zijn er in Frankrijk nog grote minderheden die in bepaalde situaties nog steeds de talen
spreken die in de 19de eeuw al geacht werden bijna uitgestorven te zijn:
De diverse vormen van het Occitaans worden nog door ten minste twee miljoen mensen gesproken.

2 september 2015: Bijzonder nieuw schooljaar voor 13 leerlingen van 2 tot 5 jaar, van het dorp Ascarat, in Baskenland. De oude dorpsschool, die in 1989 werd gesloten, wordt opnieuw open als immersieschool in het Baskisch.

31 Ikastola: 7 kleuterscholen, 20 basisscholen, drie middenscholen en een lyceum. 3200 leerlingen ingeschreven in een ikastola.

Een reportage van France3 over een "Calandreta" (tweetalige school in het Occitaans) met de alternatieve Freinet pedagogie:

Een reportage van France3 in het Catalaans (!) over de veertigste verjaardag van de "Bressolas" (de tweetalige scholen in het Catalaans):

een - kritische - analyse volgt...

Het immersie- of tweetalig onderwijs wordt geïnitieerd door verenigingen, en dan katholieke en openbare scholen ontwikkelen het.

In totaal 'leren' in 2013 bijna 273 000 leerlingen een regionale taal op openbare scholen (tussen 1 uur en 26 uren per week), van kleuterschool tot middelbare school.

Onder die leerlingen van het publiek onderwijs, 73.000 zijn geschoold in het kader van het immersieonderwijs. Naast deze publieke aanbod bieden katholieke scholen een immersieonderwijs voor minder dan 5000 leerlingen. De instellingen van associatieve netwerken bieden aan 10.000 kinderen een immersieonderwijs.
Totaal: 88 000 leerlingen in het immersieonderwijs in Frankrijk in 2013 (vernigings-, openbaar, katholiek).



4 belangrijke punten:

* De cijfers hieronder betreffen de associatieve, openbare en katholieke scholen. Maar die twee laatsten zijn meestal niet echt tweetalig (dwz 50% van de schooltijd in elke taal). Deze kan bestaan uit 8 uren per week in de andere taal (vaak het geval in de Elzas). In Frankrijk is het gebruikelijk om te spreken van "tweetalig" onderwijs, maar "immersieonderwijs" is een meer accurate naam...

* De onderstaande cijfers betreffen het lager en het secundair... Maar het lager vertegenwoordigt de meeste kinderen (4/5) die betrokken zijn bij scholen of tweetalige cursussen op pariteit. Er zijn zeer weinig 50/50 tweetalig in het secundair, behalve in Corsica (1/4 van de tweetalige klassen in het secundair onderwijs!).

* Sommige percentages (zie vorig bericht) zijn niet geloofwaardig... ik heb hen gepubliceerd omdat ze heel leesbaar zijn en "ze geven een idee"... Maar we weten niet altijd over welke gebieden ze praten... Een percentage van het Bretoens in de vijf departementen van de Regio Bretagne betekent niets vind ik, want men spreekt het bretoens in drie departementen... Betreffende Occitanië is het nog erger: ik versta niet over welk gebied het gaat met hun percentage (7%!!). Daarentegen lijken de percentages van het immersieonderwijs in de Elzas, in Baskeland, Catalonië en Corsica juist...maar de cijfers dateren uit 2009...

* In Frankrijk zijn er immersieklassen in het Engels en in regionale talen (waaronder het Duits). De inventaris hieronder betreft het Engels niet.




_ Bretoens: in september 2015, 4.000 leerlingen ingeschreven in de associatieve scholen "Diwan". In totaal, met de katholieke en openbare scholen: 16.000 leerlingen in tweetalige instellingen.

De  Regio Bretagne (5 departementen) telt 4,6 miljoen inwoners. De drie departementen waar de regionale taal het Bretoens is telen 2,2 miljoen inwoners.



_ Baskisch: 31 tweetalige associatieve scholen "ikastola": 7 kleuterscholen, 20 primaire, drie middencholen en een lycée. 3200 leerlingen ingeschreven in een ikastola. Een totaal van 13 400 leerlingen in de tweetalige klassen (ikastola, katholieke en publiek).

32% van de basisschoolleerlingen in tweetalige klassen in 2009 in het Baskenland!

Het Franse Baskenland telt 300 000 inwoners.



_ Occitaans: In 2015 zijn er 62 scholen en 3 middenscholen in 18 (!) departementen, met 7 500 leerlingen in immersieklassen.

Het Occitaanse gebied betreft 16 000 000 mensen! In feite zijn de meeste tweetalige scholen "Calandretas" in de nieuwe grote Regio - met een toepasselijke naam - Occitanie. De nieuwe Regio telt 5,7 miljoen inwoners.



_ Catalaans: 700 leerlingen in de associatieve scholen "Bressolas" en 2 400 leerlingen en in de tweetalige klassen in het openbaar onderwijs, dus 3 500 leerlingen in totaal in tweetalige klassen (6% van de leerlingen in het Département des Pyrénées-Orientales).

De Pyrénées-Orientales (= Frans-Catalonië) tellen 460 000 inwoners.

5,9% van de basisschoolleerlingen in tweetalige klassen in 2009 in Frans-Catalonië.



_ Corsicaans: 80 tweetalige scholen. Een totaal van 10 500 leerlingen in tweetalige klassen.

• Basisonderwijs: 8526 leerlingen (33,15%);
• Secundair onderwijs: 2.055 leerlingen (9,7%)

Corsica heeft 320 000 inwoners.



_ Duits: In de Elzas heeft het Duits het status van regionale taal in zijn schriftelijke vorm. 32.000 leerlingen in 2015 verdeeld in 290 scholen in het eerste en tweede graad in de katholieke en openbare scholen (geen associatieve scholen in de Elzas).
Het immersieonderwijs van het Duits heeft ook een expliciete culturele dimensie in de context van de Elzas. Er is bij voorbeeld een inleiding naar het aanleren van de streektaal (het Elzassisch)... Het Duits geniet ook van het status van "taal van regionaal belang" met de actieve - financiele en politieke - steun van alle lokale overheden (gemeenten, Departementen en Regio).

10% van de leerlingen van het lager in immersieklassen in 2009 in de Elzas.

De Elzas telt twee miljoen inwoners.



_ Nederlands / Vlaams: 0 tweetalige klas. 0 leerling betrokken bij het tweetalig onderwijs. Geen enkele vorm van immersie, zelfs niet een paar uur per week.

Het Département du Nord telt 2,5 miljoen inwoners. De arrondissementen Duinkerke en Rijsel tellen 1,5 miljoen inwoners.

Het West-Vlaams is de streektaal van het arrondissement Duinkerke (400 000 inwoners). Het Nederlands is de standaardtaal van 23 miljoen buren.



bronnen: FLAREP (fédération pour les langues régionales dans l'enseignement public): http://www.flarep.com/

De cijfers van de FLAREP komen nagenoeg overeen met deze van andere bronnen (Assemblée Nationale, Education Nationale, enz.).

http://www.assemblee-nationale.fr/14/rapports/r3359.asp

http://www.fr.brezhoneg.bzh/5-chiffres-cles.htm

Uitstekend overzicht. Moet de ogen openen... van wie het aanbelangt.

Steun uit de Elzas :

"De Diwan-scholen hebben een immersie-systeem. De Bretoense taal is prioritair en het is de enige die gebruikt wordt in de kleuterklas en in het eerste leerjaar. Het Frans komt in de programma's gedurende het tweede leerjaar. (...) De gemeente heeft ons hier geïnstalleerd in gebouwen die door niemand werden gebruikt en die voor een school werden ingericht. Men heeft een gloednieuwe kantine gebouwd voor ons!"

"Men herhaalt dat de financiële functionering van Diwan is bijzonder: een vereniging is belast met de organisatie van manifestaties om geld te oogsten. Hier in Morlaix hebben we veel geld nodig. De werknemers van de school (garderie, kantine) zijn betaald door de vereniging."

"We hebben drie klassen met 58 leerlingen. Het is niet gemakkelijk nieuwe leerlingen te rekruteren. Mensen zijn nog een beetje bang van ons. We zijn toch geloofwaardig sinds de tijd dat we bestaan. Maar we hebben nog steeds dezelfde vragen: heeft een kind van een niet Bretoenssprekende familie redenen om naar die school te komen? Zal hij niet worden gestoord? Zal hij behoorlijk Frans spreken? Dit zijn vragen die men 30 jaar geleden hoorde, en men hoort hen nog vandaag."

"De motivaties van de ouders die hun kinderen in de Diwan-school van Morlaix inschrijven? Er zijn verscheidene redenen. Ze komen want we zijn een Diwan-school, want er is nog een beperkt aantal kinderen per klas."

De financiering van dit project (o.m. de lonen van de 3 leerkrachten, maar er komt heel wat meer bij kijken) via een vereniging en op basis van private steun vormt dan ook de achillespees... Elk jaar proberen te overleven? Er is ongetwijfeld al heel wat energie nodig voor het verzamelen van de nodige gelden. Idealistisch? Jawel! Voor Frans-Vlaanderen lijkt me een kopie hiervan niet haalbaar, niet realistisch. Enkel de officiële weg (interregionaal) zou moeten kunnen mogelijkheden bieden, maar daar zal nog heel wat overleg op het hoogste niveau voor nodig zijn, me dunkt. De politieke wil (over de grenzen heen) moet er ook zijn... en ook daar is er nog wat werk aan de winkel...

Een mooi voorbeeld levert Vlaanderen op in de jaren twintig.De eerste middelbare scholen in het Nederlands werden gefinancieerd door de industrieel Gevaert.
Het lijkt mij dat de Frans-Vlamingen meer contact moeten zoeken met het bedrijfsleven.

Vlaanderen anno 1920 is niet te vergelijken met Frans-Vlaanderen anno 2016 (of eerder)."De Frans-Vlamingen" als totaalbegrip is voor mij trouwens bijzonder fictief. Steun van het bedrijfsleven, crowdfunding... allemaal mooi, maar heel relatief en tijdelijk en bijzonder afhankelijk van de economische conjunctuur en de door het bedrijfsleven gestelde prioriteiten. Energie wordt beter besteed aan inhoud en vorm in plaats van aan schooien om te kunnen overleven.

Hier zijn twee leerzame documenten... Op het eerste ziet men dat in Bretagne de Diwan-scholen een minderdheid (1/4) van de leerlingen in het tweetalig onderwijs in het Bretoens verwelkomen...


Op deze kaart ziet men dat de tweetalige scholen in het Occitaans bijna allemaal in het zuiden van het Occitaanse taalgebied zijn, tussen Toulouse en Montpellier, in de nieuwe grote Regio...Occitanie! Het netwerk 'Calendreta' bestaat bijna niet in de Regio Provence-Alpes-Côte d'Azur.