De Belgische Vlamingen en Frans-Vlaanderen

In de Franse Westhoek zijn nog wel meer stadjes en dorpen de trip waard. Vaak hebben die erg Vlaams klinkende namen.

Neem grensgemeente Hondschoote (4.000 inwoners). Je kunt er een bezoek brengen aan de Sint-Vaastkerk die in de zeventiende eeuw in Vlaamse gotische stijl werd opgebouwd. Over die kerk en een zestal andere monumenten, waaronder de twaalfde-eeuwse Noordmeulen, vind je Nederlandstalige uitleg op infoborden. In Hondschoote weten ze maar al te goed dat Vlamingen en Nederlanders een volk van fietsers zijn. En dus heeft de dienst toerisme dit jaar de 35 km lange Vlasroute ontworpen die door de weidse velden van het omliggende Le Pays du Lin voert. Hondschoote was ooit de hoofdstad van de saainijverheid en stond als lakenstad in de zestiende eeuw op gelijke voet met Brugge en Gent. Saai is de lichte wollen stof van deze streek, nu nog bekend als Hundskutt in Duitsland. Je komt op je fietstocht voorbij een atelier waar je kunt kennismaken met de toepassingen van vlas in onder meer kleding en meubels.

otpaysdulin.over-blog.fr

Verleidelijke vestingstadjes heeft de Franse Westhoek ook. Gravelines, dat dichtbij de kust ligt, werd omwald door toedoen van de Franse ingenieur Vauban. Er zijn twee leuke manieren om een goed beeld te krijgen van de vestingwallen: of je vaart of kanoot met een bootje over de slotgrachten of je loopt op de wallen met een audiofoon die je in perfect Nederlands alles vertelt over de monumenten (wachthuisjes, kazernes, kasteel…) op je stadsplan. Wie er dan nog niet genoeg van heeft, kan meer vernemen over de geschiedenis van Gravelines in het Arsenal.

www.tourisme-gravelines.fr

Of er is het van oorsprong middeleeuwse Bergues. Je komt er toch, want je wilt vast en zeker iets opsnuiven van de sfeer van de recente Franse succesfilm Bienvenue chez les Ch'tis. Het marktplein lijkt gezellig, er staan reuzen - en er zijn veel cafeetjes.

www.bergues.fr

Veel Belgen rijden bij mooi weer op automatische piloot naar de Belgische kust. Voor wie de files en de drukte kan missen, gaat amper een boogscheut verder, in Duinkerke en de Franse Westhoek, een verrassende wereld open. Zelfs met carnaval.



Een weekendje Duinkerke? Huh? De Franse havenstad net voorbij de Belgische grens is geen vanzelfsprekende toeristische bestemming. Zoals vermoedelijk heel wat Vlamingen ben ik ontelbare keren over de autosnelweg E16 voorbij Duinkerke gevlamd om de zonsondergang bij Cap Gris Nez te bewonderen, of in Calais de Kanaaltunnel naar Engeland te nemen. We kennen de krijtrotsen van Fécamp en Etretat, bezochten de landingsplaatsen van de geallieerden in Normandië en de grillige Bretoense kusten.

Maar de Franse kust die het meest dichtbij ligt, kennen we amper. Van De Panne zijn we ooit wel over de grens gewipt naar Bray-Dunes, maar dat straalde toen helaas helemaal de nostalgische, zelfs licht deprimerende sfeer uit van dat kabbelende liedje Le baiser van chansonnier Alain Souchon. Het rook er naar Belgische wafels en er viel weinig te beleven. Het regende, geloof ik.



Eén dagje Duinkerke volstaat om al die vooroordelen weg te maaien. Duinkerke heeft niet de natuurlijke charme van het Bretoense havenstadje Saint-Malo en ja, af en toe waait je er wel eens een petrochemisch parfumpje tegemoet. Maar wie daar voorbij wil kijken, ontdekt heel wat troeven. Begin misschien in het voorstadje Malo-les-Bains , waar heel wat leden van de Franse bourgeoisie aan het eind van de negentiende eeuw een buitenverblijfje lieten optrekken, het liefst met een exotische benaming zoals Quo Vadis of Les Pingouins en het bouwjaar in de gevel gegrift. Het zijn fraaie villa's in felle kleurencombinaties, vaak met erkers en balkons. Malo-les-Bains heeft een mooie zeedijk, die 's avonds een gemengd publiek van hippe jonge feestvierders en liefhebbers van een lekkere visschotel aantrekt.



De Opaalkust tussen Duinkerke en De Panne heeft ook wandelaars en rustzoekers verrassend veel te bieden. Het omvangrijke duinengebied is er gaaf bewaard. Wie zin heeft in een fikse wandeling, kan over het brede zandstrand in een uur of drie naar België benen. Het kan ook veel sneller, sportiever en spectaculairder. Onze gids Onno Ottevanger pleegt op zaterdagnamiddag wel eens in de zeilwagen te stappen voor een ritje. 'Je haalt met zo'n zeilwagen al gauw snelheden van 30 tot 40 kilometer per uur. Met de wind in de rug ben ik in twintig minuutjes aan de Belgische grens.' Maar dan moet je toch eerst een opleiding volgen? Ottevanger: 'Dat valt reuze mee. Na tien minuten basisuitleg mag je het zelf al uitproberen.'


Tijdens een stadswandeling door het centrum van Duinkerke beklimmen we het belfort van de Sint-Elooiskerk, 58 meter hoog. De stoffige klokken wachten nog op restauratie, maar het uitzicht boven doet je dat snel vergeten. Aan de ene kant de typische architectuur van de jaren vijftig waarin Duinkerke na de Tweede Wereldoorlog werd opgetrokken nadat het in 1940 door de Duitsers werd verwoest, aan de andere kant de stranden en villa's van Malo en tot slot de haven met haar reuzenschepen. We lopen voorbij het standbeeld van de lokale kaper Jan Bart en proberen een blokje Bergues uit in een gespecialiseerde kaaswinkel.

Dan is het hoog tijd om van het maritieme Duinkerke te proeven. Het kind in ons wil natuurlijk eerst een kijkje nemen op de indrukwekkende driemaster Duchesse Anne die het havenmuseum zomaar voor de deur heeft liggen. Je stelt vast dat de britsen op het van origine Duitse opleidingsschip niet groot waren, dat alleen de kapitein sanitair aan zijn trekken kwam en dat die kadetten op de grote zwart-witfoto vaak nog prille tieners waren. En hoe de masten en vele touwen de stuurman het zicht in ruime mate benamen: avontuurlijk, dat zeemansbestaan.



Het museum zelf biedt voor elk wat wils. Natuurlijk is er een grote zaal met maquettes van allerlei soorten schepen. Je komt meer te weten over Jan (Jean) Bart, die in 1694 in de zeeslag bij Texel de Hollanders op hun donder gaf en het verlies van bijna honderd Franse graanschepen wist te voorkomen. Als je zoiets doet in tijden van hongersnood in Frankrijk, hoeft het niet te verbazen dat je wordt geridderd door Lodewijk XIV.

Of je bewondert de maquettes van Duinkerke in verschillende periodes van zijn geschiedenis. Maar veruit het leukst zijn de charmante, oude zwart-witfilmpjes waarop je in versneld tempo de dokwerkers ziet zwoegen of de IJslandvaarders mooi synchroon met touwen ziet vissen in verre vrieswateren.

Zeebriesje

Het is bepaald geen slecht idee om 's middags een visje te verorberen in het restaurant van de jachtclub. Zeker niet als je bij stralend weer met een fijn zeebriesje op je zonneterras een fraai uitzicht hebt op de zeilschepen van de jachthaven.


Een rondvaart door de haven vormt de perfecte afronding van een bezoek aan Duinkerke. Zachtjes glijden we weg van de Duchesse Anne en het vuurtorenschip Sandettie die voor het havenmuseum liggen, en schieten plaatjes van het centrum van de stad. Daarna gaat het naar de winderige haven, waar je je kunt vergapen aan megaschepen zoals de Stavanger of de Cape Provence . De haven biedt merkwaardige contrasten: links de rook van zware industrie, rechts een lange dijk waar vooral Vlamingen graag hun lijn in het water gooien, gelokt door de mondreclame over de grote hoeveelheden vis. Het warme koelwater, mijnheer.

La tour de la maison de l'armateur - 1452



La maison de l'armateur - 1748



De Sint-Elooiskerk (1450 - 2007)

Nog een dossier in Knack over Frans-Vlaanderen !!

"(Frans) Vlaanderen boven".

(...) Rond 1885 telde men zowat 320.000 Belgen in de Franse regio, de jaarlijkse 50.000 seizoenarbeiders niet meegerekend. Deze arbeiders hebben in belangrijke mate bijgedragen tot de bloei van textielsteden als Roubaix, Tourcoing en Rijsel, maar ook tot die van de landbouw en de mijnen. (...)