VLAAMSE HERBERGEN VROEGER EN NU

Een 35-tal jaren geleden bestonden er nog héél wat herbergen in Frans-Vlaanderen met prachtige, soms tot de verbeelding sprekende vlaamse opschriften. Sommigen waren reeds gesloten als herberg of estaminet doch de naam prijkte nog duidelijk op de gevel als stille getuige van wat ooit eens was. Ik noteerde aardig wat van die namen en nam zelfs heel wat zwart/wit fotos van die kroegjes, de geschriften zijn gebleven, maar spijtig genoeg werden de fotos slecht bewaard en zijn ze niet meer voor publicatie vatbaar. De estaminets die toen reeds opgegeven werden en tot burgerwoningen vervielen waren onderandere:

"In de Schoone Borst" te Hondegem
"In d'Oude Collegie" te Kwaadieper
"In 't Half-weg Huis"** te Broekburg-Buiten
"De Drie Gapers" - "De Kerckelsberg" - "De Buckboom" te Morbeke
En verder nog werden genoteerd "Au Spreeuwekot" - "De Vifweg" - "l' Abeeldreve" - "In den Linde" - "Den Groene Dael" en ook nog in "Den Groenen Spriet", de plaatsen van deze laatste caféetjes zijn door vochtaantasting echter onleesbaar geworden, mogelijks weten of kunnen onze Frans-Vlaamse vrienden achterhalen waar deze estaminets zich destijds bevonden.

** met betrekking tot "In 't Half-weg Huis" te Broekburg (Bourbourg) vond ik in "Biekorf" 16 uitgegeven in de "koornmaand" van 't jaar 1919 volgende merkwaardige verhaal over dit estaminet. "Omstreeks WO I lag tussen Broekburg en Duinkerken aan de weg langs de vaart eene herberg die volgend eigenaardig opschrift droeg "A l' Alvégus - Estaminet". Dat opschrift dat in een eerste opzicht maar vreemd oogt en slecht te verstaan is wekte de nieuwsgierigheid van de dokters van het C.A. - 2e DC toen ze te Bourbourg verbleven. Tijdens de eerste Wereldoorlog (WO I) was er in die onbezette zone een legerhospitaal gestationeerd.



Sommigen van de heren dokters vermoeden in het woord een latijnse wending of uitgang, doch niets was minder waar." Doch wanneer men dieper graaft en de zaak grondig nader beschouwd komt men als taal- en heemkundige heel wat verder en schijnt de uitleg veel eenvoudiger en plausibel. Op de weg langs de vaart van Bourbourg naar Dunkerque lag een soort oude fort "Coppenaxfort", aan een belangrijk keerpunt en kruispunt van vaarten en wegen. Aan dit topografische punt "Coppenaxfort", lag in de vorige eeuwen reeds het huis dat moet bekend gestaan hebben als "HALF-WEGHUIS", een logische evolutie van versprekingen en vervormingen leid ons algauw tot "Half-wege-hus", dan is het nog maar een kwestie van tijd en overlevering om tot een volgende versie "Alf-wege-huis" te komen. We zetten ons traject verder en belanden bij een recentere versie "Alf-weeguis", een voorlaatste stap kan zijn "Alvegus" en zo zijn we ongevoeliger wijze gekomen tot "Alvégus". Gezien men in deze streek sinds mensenheugnis reeds lang weinig of geen vlaams meer sprak is het woord onder die handelsterm blijven voortleven zonder dat men er nog verder de zin van kon vatten. Het doet ons een beetje denken aan Boileau's toponomie "Tholus" in Epitre IV over de doortocht van de Rijn, uiteindelijk bleek de benaming een eenvoudig tolhuis te zijn aan een Rijnoever.

Doch terug naar onze estaminets in Zuid ofte Frans-Vlaanderen van jaren geleden, want daar vonden de toen nog tal van Vlaamse uithangborden en opschriften aan herbergen die nog uitgebaat werden en dat waren er toen nog héél wat de lijst vertegenwoordigd oa.

Bambeke : "Kruysstraete"
Belle - 't Steentje : "Noteboom"
Bollezele in de richting van Zegers-Kapel : "Au Stopekot"
Buischeure : "In het Schaperwachtertje"
Duinkerke aan het kerkhof : "Au Welkom"
Gijvelde : "Au Krom-Houck"
Hardefoort : "Au Rietveld" en "Au Peckel"
Hazebrouck : "Au Hofland"
Hondschoote : "Sinte-Arnoldus"
Kaaster : "Caester-Linden" en "Au Creule"
Kassel : "Au Reuze"



Lederzele : "Au Balenberg"
Nieppe : "De Plate Beurze" een 12-tal jaren terug nog steeds bestaand onder de naam "A la Plate Bourse" doch toen had ik geen fototoestel mee.
Noordpene : "Au Menegat"
Oudezele richting Wormhout : "Au Kiekeput"
Rekspoede : "Au Rattekot" en "A l'Haeghe Meulen" richting St.-Winoksbergen
Steenvoorde : "Au Boernhof" - "St. Sebastiaans-Hoff" en "Au Drooglandt"
Stene : "Au Stalenbrugghe"
Soks langs de weg Duinkerken - Kassel : "Au Claphouck"
Strazele : "Au Zacht Leven"
St-Silvester-Kapel : "A l'Hazewinde"
Waals-Kapel : "Au Coevoet"
Wormhout : "Schotterhof" - "De Krulle" en in de richting van Herzele "A la Kruysstraete"
Zegers-Kapel : "Erkelsbrugge"
Zermezele in de richting van Wemaars-Kapel : "Au Haguedoorne".

Tot slot vond ik nog in de Biekorf een melding dat er zich op het marktplein te St. Winoksbergen een herberg bevond dat tot in 1938 een uithangbord droeg met daarop vermeld "Au dix-sept Provincies", weliswaar géén duidelijk vlaamse naam maar desondanks een duidelijke verwijzing naar de Verenigde Nederlanden.

Heden ten dage vinden we sporadisch nog enkele Vlaamse opschriften terug aan cafés in de Franse Westhoek, om de bijzonderste te noemen "t Blauwershof" te Godewaersvelde alwaar talrijke vlaamse spelen staan opgesteld. "De Vierpot" te Boeschepe, een verbouwde hoeve uit 1802, die zich in de buurt van de "Ondankmeulen" bevind. "t Kasteelhof" een pseudo Vlaams estaminet in de Rue St-Nicolas 8 verder nog " 't Kerelshof" en "La Taverne Flamande" broederlijk naast elkaar op de Markt te Cassel. In Dunkerque vinden we ook nog "L'Estaminet Flamand" in de buurt van de Pôle Marine, aan de Rue des Fusiliers-Marins 6. Te Steenvoorde treffen we de "Auberge du Noordmeulen" een zeer typische vlaamse hoeve alwaar men eveneens heerlijke geitenkaas verkoopt, een must voor elke liefhebber van typisch vlaamse inrichtingen. Te Bergues vinden we een andere typische vlaamse taverne met een geheel eigen stijl en gelegen aan de Rue du Marché aux Fromages, "Le Breughel" en tot slot de "Drie Meuches" te Terdeghem. Een andere Frans-Vlaanderen liefhebber vertelde me onlangs dat een der estaminets te Hardifort, vermeld in bovenstaande lijst uit 1974 nog steeds zou bestaan langs de Route de Wemaers-Cappel, 2. Het estaminet dateert uit 1871 en zou nu nog steeds de atmosfeer van destijds uitdragen !!
Uiteraard zijn er nog héél wat kroegjes waar men "Vlamsch" hoort spreken en waar de bezoekers héél fier zijn om de "belgiekenaers" te laten weten dat ze "nog meer of è lytje vlams klappen". Gewoonweg HEERLIJK je voelt er je echt thuis als Vlaming.

Bij deze wens ik op te merken dat ik de lijst destijds opstelde met vlaamse plaatsnamen, als filatelist kende ik toen van nagenoeg alle plaatsnamen uit Frans-Vlaanderen de originele Vlaamse benaming, teneinde de originaliteit van mijn notities uit de zeventiger jaren te bewaren hield ik eraan om deze ongewijzigd te laten voor dit onderwerp.

Goeie morgen,

In je bericht over oude Vlaamse opschriften in Frans-Vlaanderen heb je het over een herberg "A la Platte Bourse" in Nieppe.
Ik doe onderzoek rond de patroniem Platteborse en heb reeds heel wat plaatsnamen met die naam in Frans-Vlaanderen gevonden.
Mijn vraag is waar zich ongeveer die herberg twaalf jaar geleden bevond ?
Ik ben ook in contact met "l' association De Katjebel" die ook geïnteresseerd is in vlaamse typoniemen in Frans-Vlaanderen.
Mijn bedoeling is er een foto van te maken indien er nog sporen van een naam zouden aanwezig zijn.
Anderzijds mensen te ontmoeten die van die herberg nog wat weten of er foto's van bezitten.

groetjes
van Leuven

Het zou kunnen een probleem zijn dat "Nieppe" alvast minstens naar drie locaties verwijst: Er is het dorp Nieppe ten noordwesten van Armentières, er is het Forêt Domanial de Nieppe ten zuiden van Hazebrouck en tenslotte is er de wijk Le Nieppe op de weg van Kassel naar Sint-Omaars. Klik hier. Tot op heden is er daar een rue de la Plate Bourse.

Rue de la Plate Bourse...
Waarschijnlijk is de naam van deze straat een restant van de Heerlijkheid Plattebeurse uit het midden van de zestiende eeuw.
Plattebeurse was een gehucht tussen Hasebroek en Sint-Omaars in Frans-Vlaanderen en werd ook aangeduid als heerlijkheid.
Het lag in de buurt van Bavinchove zodat we kunnen stellen dat het zich in de driehoek tussen deze drie steden bevond.
De heerlijkheid van Bavinchove behoorde toe aan een familie met dezelfde naam. In 1538 behoorde dit gebied toe aan Charles d Bryarde, groot baljuw van Cassel. De naam is ook terug te vinden in die van La Bearde net boven Hazebroek.
Bavinchove was samen met Staple de zetel van één van de acht vierscharen van Cassel. Haar heerlijkheid had de jurisdictie over die van Haghedoorn, Plattebeurse, Swynlande en Woestijne. ( deze namen waren zo geschreven!) Toponymen die op niet veel weelde duiden
De Sint-Baafsabdij (van Gent) had vroeger het recht om de tienden te heffen in deze heerlijkheden.
In de buurt van Bavinchove vond in 1328 de slag plaats tussen Filips van Valois en de Vlaamse legers.
De naam Platte beurse (zo geschreven als plaatsaanduiding ) vond ik ook op een oude kaart (Cassini van de l'académie des Sciences 1758) onder Cassel en Bavinckhove boven Ebblinghem.
Ik ben er dus vrij zeker van dat het om de zelfde naam gaat als die op de kaart van mappy mundi die je (waar voor vele dank) opzocht.
Over de plaats waar het café zich bevond kan wellicht de auteur die over de herbergen schreef uitsluitsel geven ik zou hem daar zeer dankbaar voor zijn..
vele groeten
uit Leuven

Leuven
Alhoewel ik regelmatig in Steenwerck en Belle vertoef is het inmiddels enkele jaren geleden dat ik nog in Nieppe was, ondanks het feit dat het er slechts een tiental kilometers van verwijderd ligt. Eind deze week, aanvang komende week ben ik terug in Belle en dan doe ik zeker de moeite om me tot Nieppe te verplaatsen. Ik herinner me dat ik destijds vanuit de grensgemeente Le Bizet via Armentières naar Belle en Kassel gereden ben, op die manier kom je ook door Nieppe, vermoedelijk lag het pand langs de Rue d' Armentières of de Rue de Bailleul. Hoe dan ook ik mag van mezelf zeggen dat ik over een uitstekend visueel geheugen beschik waardoor het dus een kleintje moet zijn om de locatie terug te vinden. Tegenwoordig is het ook zo dat ik steeds mijn fototoestel bij de hand heb. Ik hoop je spoedig te mogen berichten over de hoger vermelde herberg.
Groeten uit de diepe Westhoek

In het werk "Itinéraire complet du royaume de France van 1822 van Hyacinthe Eloi Langois staat "Platte Beuse" aangeduid als een huis, zoals een eind verder op de weg van Sint-Omaars naar Kassel ook "La Maison Blanche" aangeduid staat. Klik hier.
Ook op de kaart van Cassini (klik hier) is Platte Beuse aangeduid als een huis.
Maar al deze verwijzingen hebben betrekking op de wijk 'Le Nieppe' op de weg Kassel-Sint-Omaars, niet op het dorp 'Nieppe' op de weg Armentières-Belle. Het is uiteraard best mogelijk dat Eversam daar een café Plattebeurze gefotografeerd heeft, maar het blijft volgens mij om een andere locatie gaan.

Mijn geluk kan niet op, om het met een boutade te zeggen, zo'n snelle reacties had ik niet verwacht.
De kaart van Cassini, in mijn bezit, is een flauwe wit-zwart kopie waar het huisje niet duidelijk op staat. (Het onderscheid tussen beus en beurs, wat eigenlijk op hetzelfde neerkomt, was me ontgaan). Ik heb nu correcte informatie. Wat ik merk is dat Cassini in kleur niet moet onderdoen voor Ferraris.
Dat Eversam een serieus ommetje wil maken voor die herberg, laat ons hopen met resultaat, is niet te onderschatten.

met een vriendelijke Brabantse groet
van
Leuven

Op een uitnodiging van Le Comité Flamand de France :

Châtellenie de Cassel (vue partielle)
Carte de Cassini
Dressée entre 1683 et 1744

Kasselrij van Kassel (gedeeltelijk zicht)
Kaart van Cassini
Tussen 1683 en 1744

...het is "Platte Beuse" geschreven.

... bedankt voor de opzoeking en ook voor de champagne . santé!
Ik denk dat "beus" reeds een vervorming is want op deze plaats was reeds vroeger een heerlijkheid Plattebeurse gelegen.
Ik citeer uit een oude tekst: Bavinchove était avec Staple le siège d'une des huit vierschaeres de la châtellenie de Cassel. Sa seigneurie avait juridiction sur celles de Haghedoorn, Plattebeurse, Swynlande, Smelinge et la Woestyne (komt ook voor op de kaart).
groetjes
Leuven

Leuven

In het bezoekerscentrum van Noordpeene hangt een grote uitsnit van de "Châtellenie van Cassel" die op zich weer gebaseerd is op de kaart van Cassini. Het loont zeker de moeite om dit geschiedkundig museum met betrekking tot de "Slag aan de Pene", te gaan bezoeken. Je krijgt er een duidelijke kijk op de afscheuring van dit stuk Vlaanderen en de evolutie van onze gewesten. De veldslag is vernoemd naar de Penebeek waarbij de slag plaatsvond. In het bezoekerscentrum – dat een beetje doet denken aan een Vlaamse schuur – kan de bezoeker eerst een audiovisuele show rond de maquette bekijken. De show is een heel realistische voorstelling van de geschiedenis van Europa,het verloop van de veldslag en de gevolgen ervan. Er is een Nederlandse versie van de film.



In de volgende zalen nodigen verschillende stopplaatsen de bezoekers uit om kennis te maken met het dagelijkse leven in het 18e-eeuwse Vlaanderen: de ambachten, de sociale verenigingen, de streekverhalen, de huis-aan-huis-verkoper, de remedies en de geneeskunde, het bijgeloof.

Ook de Vlaamse taal (Frans-Vlaams), feest en spel maken integraal deel uit van de gastvrijheid in Frans Vlaanderen. Het bezoek kan voortgezet worden met een ontdekkingstocht in het dorp Noordpene of met een tocht langs het 'Circuit de la Bataille' tussen Zuidpene en Noordpene.

Voor meer inlichtingen : http://www.noordpeene.com/



Noordpeene bezit tevens een prachtig kasteel en aardig wat bezienswaardigheden die getuigen van het rijke Vlaamse verleden. Trouwens de gehele regio inclusief de "Kasselberg" zijn een uitstap waard !! Zelfs vanuit het "verre" Leuven.
Klik op de foto's voor hun buffer te bezoeken en klik daarna nog eens door voor het beeld op zijn ware afmetingen.

Dank u wel voor de informatie. Ik heb als doorgenomen.
Van de slag van Noordpeene wist ik reeds en ook het bezoekerscentrum kende ik via hun website.
Noordpeene moet een prachtig stadje zijn. We zijn vast van plan om het kortelings te gaan bezoeken. Ook Winoksbergen moet mooi zijn met het prachtige belfort (waar de beiaardier de toeristen rondleidt en de beiaard nog Vlaamse deuntjes speelt).
Het is ontroerend te zien, hoe op het officiële plan van Noordpeene, de "straete" hun Vlaemse naam behouden hebben.
Leuven

Sint-Winoksbergen, mag je zeker niet links laten liggen.
Een prachtige Vlaamse stad !!!!
Jammer van het CH'TI-gedoe, maar daar mag je je niet aan storen, het is fake, pure nonssens !!
Frans-Vlaanderen is "La Flandre"



Je bent er echt in Vlaanderen, je droomt niet ALLES is er.



Wel é kom'n !!

Hierbij een foto uit mijn 'Frans-Vlaanderen foto-archief' :
Waar is deze foto genomen en bestaat deze herberg nog ?

Deze foto werd destijds genomen in Waals-Kapel. Zie het verhaal bovenaan, enkele regels onder de foto van café de Reuze in Kassel.😊

Je hebt blijkbaar een mooi foto-archief!? Dank je voor het delen vannacht dit unieke tijdsdocument.

Inderdaad, de herberg 'au coevoet' was destijds in Waals-Kappel.
Hieronder een foto van na de verbouwing met in het nederlands 'in de coevoet'.
De uitbaters van deze herberg waren familie van 'Kanunnik Maxime Deswarte'.
Intussen is deze herberg ook verdwenen.
Wie was Max.Deswarte en waarom was hij belangrijk ?

Mgr. Deswarte volgde Renaat (René) Despicht op als leraar Nederlands aan de univ van Rijsel. Tevens was hij een erkend voorvechter van het Nederlands in Frans-Vlaanderen. De kanunnik was tevens eminent bestuursleden van het Comité Flamand de France. Een van de oudste Frans-Vlaamse instellingen! Hier zijn nog aardig wat Vlamingen van over de "Schreve" lid van. Ik had graag geweten vanuit welke optiek jou interesse voor Frans-Vlaanderen en het mooie erfgoed ontstaan is. Vriendelijke groeten, Eversam.

Oh ja Google maar eens naar de naam Kanunnik Maxime Deswarte.

Max.Deswarte was inderdaad een strijder voor het behoud van de Vlaamse moedertaal in Zuid-Vlaanderen.
Hij is ook directeur geweest van het  St.-Jacobscollege te Hazebroek. Daarna is hij Nederlandse Taal en Letterkunde gaan onderwijzen
aan de Vrije Universiteit van Rijsel.
Ik denk dat dit sub-forum over de 'oude herbergen' niet gepast is om een motivatie te geven waarom ik interesse heb voor Zuid-Vlaanderen.
Misschien kan het eens via een ander sub-forum...over taal.
Ik kan alleen maar zeggen dat mijn familiewortels in Zuid-Vlaanderen liggen...

Hier een niet zo beste anekdotische foto uit mijn 'Frans-Vlaanderen fotoarchief'.
Waar in Zuid-Vlaanderen is deze foto genomen met 'Vlaamse tekst' ?

Een aanwijzing :
Als je goed kijkt zie je boven het reklamebord van 'Pelforth' de naam van de herberg.

"Au St-Sébastien" in Cassel? Het huis is niet meer een herberg.

Bissezeele,

Proficiat !
Het is de voormalige herberg 'Au sint-Sebastiaan' te Cassel
Deze herberg is inderdaad verdwenen.  Het was vroeger de hoofdzetel van de in 1445 gestichte "Ghilde des Archer" (boogschutters)

Waar in Frans-Vlaanderen is deze recente foto genomen ?

De bovenstaande foto heb ik een paar maand geleden gemaakt bij Andrè Rabat, Marie Jeanne Verreman (ze was fier op haar Vlaamse naam), Route de Socx te Ekelsbeke.

Uit m'n fotoarchief :
Waar is die foto genomen en weet er iemand de betekenis of het verhaal achter de naam 'CLAP HOUCK' ?