Kastelen en herenhuizen van Frans-Vlaanderen

En dit kasteel ? Kent u zijn geschiedenis ? Er is een luchtfoto ergens hierboven...

Een aanwijzing : een gemeente in Zeeland (niet ver van Middelburg) draagt dezelfde naam als het dorp van ons kasteel...

Misschien het kasteel van West-Cappel?

Ja, inderdaad. Heeft iemand meer informatie ?

Bissezeele schreef: Heeft iemand meer informatie ?

Eerst een paar woorden over de naam West-Cappel. West-Cappel heette in 1123 Arnuldi Capella (niet te verwarren met Armbouts-Cappel dat in 1067 Capella Erembaldi heette). Arnouts-Capple ligt ten zuidwesten van het grotere Rekspoede zoals het kleine Oost-Cappel ten zuidoosten ervan ligt. Vanaf de jaren 1400 is men Arnouts-Capple West-Cappel beginnen noemen.
Van Overstraeten beweert in zijn boek 'De Nederlanden in Frankrijk' dat "de heerlijkheid Kapel niet de dorpsheerlijkheid was, maar veel ouder. Haar burcht, in de 14de eeuw tegen Frankrijk opgericht, werd menigmaal verwoest." Op de webstek van het Franse ministerie van cultuur lezen we dan het omgekeerde : "Château bâti vraisemblablement après 1502, date de l'érection de la terre de West-Cappel en seigneurie" . Vraag blijft uiteraard van wanneer een gebouw dateert dat herhaald werd verwoest.
Punt is wel dat Robrecht van Cappel, heer van Kapel, raadsman van de hertog van Boergondië en hoogbaljuw te Dendermonde, Veurne, Ieper, Aalst, Sint-Winoksbergen en tenslotte in 1407 van het Brugse Vrije, in de kerk van West-Cappel begraven ligt, evenals zijn dochter Ludwine. Het is billijk om te veronderstellen dat hij op zijn heerlijkheid zal gewoond hebben. Jacoba, de enige dochter van Ludwine bracht de heerlijkheid in het geslacht van Halewijn. Vanaf 1500 is de heerlijkheid in handen geweest van een vijftal geslachten. In 1775 werd de heerlijkheid verkocht aan ridder Ignace-Hubert van Cappel, erfelijk burggraaf van Sint-Winoksbergen, heer van Briaarde, Spijker, Poorthove enz. Hij bleef heer tot aan de Franse Omwenteling. Briaarde zou volgens een notitie in de Généalogie de la famille De Coussemaker op de parochie Hondegem gelegen hebben.
Tijdens de revolutie was er heel wat schade aan de burcht die toen zijn tinnen (=de massieve delen in kantelen, waartussen schietgaten liggen) verloor. In 1850 en 1875 werd een vleugel afgebroken. De ophaalbrug werd vervangen door een stenen brug. Tijdens de tweede wereldoorlog legde Goering beslag op de kasteelinboedel.
Van Overstraeten wijst terecht op de foutieve naam die men nu hanteeert als men spreekt van Château de la Briarde. Het betreft hier het kasteel van Kapel of desnoods van Cappel. Het was slechts de eigenaar die het net voor de Franse Revolutie in bezit had (Ridder Ignace-Hubert van Cappel) die ondermeer ook heer van Briaarde was.

Er is ook een Westkapelle in België. In de provincie West-Vlaanderen,dichtbij Knokke.

In het vorige bericht ziet men een tekening (17de eeuw?) van de zetel van de kasselrij Kassel, het huidige Musée de Flandre. Ik weet niets over de verdwenene toren...

Bissezeele schreef:In het vorige bericht ziet men een tekening (17de eeuw?) van de zetel van de kasselrij Kassel, het huidige Musée de Flandre. Ik weet niets over de verdwenene toren...

Dat is een afbeelding uit de Flandria Illustrata (1641-1644) van Sanderus. We zien het Hôtel de la Noble Cour of het Hof van Cassel, ook het Landshuys of Landhuus genoemd, nu museum van Cassel.
Over de toren is niet veel informatie te vinden. Alleen in een brochure Hôtel de la Noble Cour van 1998 van Philippe Simon staat er enige informatie.
De oorspronkelijk toren met vierkante basis en achthoekige bovenbouw (zoals te zien op de afbeelding) zou tussen 1640 en 1671 vervangen zijn door een zeshoekige toren vanaf de basis tot boven. Deze toren, symbool van de justitie van het Ancien Régime, werd 'onthoofd' door de 'kunstliefhebbers' van de revolutie.

Bissezeele schreef:Kent u het kasteel hieronder (naam, plaats, geschiedenis, beschrijving) ?

Dit is het kasteel van Tilleke bij Sint Omaars. Tilleke zou verwijzen naar het 'domein van Tillius'. De naam Tilleke zou alvast tot in 1139 gebruikt zijn en later fonetisch omgezet zijn in het Frans en Tilques geworden zijn.

Het kasteel, opgericht op een terp, dat nu bekend staat als 'Chateau d'Ecou' zou voor het eerst vermeld zijn in 1187 ten tijde van Willem kasteelheer van Sint-Omaars.
Bij kastelen is het altijd een probleem of de naam van het kasteel van een familienaam komt of omgekeerd. De twee komen voor.
Volgens Van Overstraeten (De Nederlanden in Frankrijk) zou Ecou komen van egout. Het is ons niet bekend of het huidige Franse woord voor sloot en riool duizend jaar geleden in deze waterrijke omgeving mogelijks een neutralere betekenis had.
Wat ons wel opvalt is dat er op nauwelijks twee kilometer afstand een plaats is die 'fort au/du chêne' heet(reeds op de kaart van Cassini die spreekt van 'Ecotte'). Was er daar een eikenbos ? Chêne is natuurlijk het Franse woord voor eik en écou zou wel eens op eikenhout kunnen wijzen.
In de Dictionnaire topographique de la France vinden we volgende namen terug voor de naam van het kasteel 'écou': Ecout, Echout, Ekhout, Ekkohout, Hekout, Ekehout, Ecoud, Ekout, Equout, Ecout, Ecoult en Ecou.

In een artikel van La voix du nord en een artikel op een webstek over kastelen lezen we dat de familie "Ekoud" in de 13de eeuw een kasteel had op die plaats. Volgens een artikel uit 1935 in Mémoires de la Société des antiquaires de la Morinie zouden de Dyée's in het midden van de 16de eeuw heren van Ecou geworden zijn. La voix du Nord schrijft dan dat in 1595 Adrien de Wasquehal eigenaar werd.
Het kasteel had veel te lijden onder het beleg van de Fransen in 1612.
Midden 18de eeuw werd het kasteel verkocht aan André de Martigny. Het ging verder over naar Guislain d'Herbais en verder naar de familie Taffin de Tilques, die het twee eeuwen in bezit hield.
Rond 1900 kreeg het kasteel nog wat torens en andere 'kasteeluiterlijkheden' bij. Volgens Van Overstraeten is alleen de hoofdingang nog overgebleven van vroeger.

een aanwijzing: tussen Hazebroek en Sint-Omaars...

Bissezeele schreef:Hebt u informatie over dit herenhuis ?

Dit is het kasteel Zuidhove te Ruischeure (Zuthove te Renescure).
Meer foto's: http://www.castles.nl/eur/fr/zut/zut.html
Bij Van Overstraeten lezen we ondermeer: "Zuidhove was een der talrijke heerlijkheden van Ruischeure. Het waterkasteel dateert van 1472, jaartal dat werd ingebeiteld boven de ingang aan de voorzijde. Dit laatgotisch kasteel, uit rode baksteen, heeft vier trapgevels, op iedere hoek geflankeerd door een ronde, gotische toren, bedekt met een peperbus. In het midden van de achtergevel staat de hoge spietoren. Op een van de trapgevels een leeuw met wapenschild tussen de klauwen. Merkwaardig zijn de witte ontlastingsbogen der vensters. Na de Franse Omwenteling werd het kasteel eigendom van het geslacht De Ranst de Berchem.....(...). Omstreeks 1890 werd Zuidhove grondig gerestaureerd."

Het kasteel van Steene (en de gigantische eigendom) te koop 2 782 500 €

http://www.ou-investir.com/maison-a-vendre/nord-pas-de-calais/nord-59/59380-steene-424763-ur4

NB: In de twee vorige berichten van deze rubriek zijn er twee andere kastelen tegenwoordig te koop!

Bissezeele schreef:Welk 'kasteel' is het?

Ik denk dat dit het oud kasteel van Wignacourt is in Vleteren.
https://fvlinhetnederlands.actieforum.com/t419-kastelen-en-herenhuizen-van-frans-vlaanderen#7393

Welk kasteel was het? Hebt u meer info ?

Dit is de burcht van DRINKAM, een van de mooiste en oudste (1383) kastelen uit de Kasselrij Broekburg.

De heerlijkheid Drincham

Op de luchtfoto hieronder kan men nog zien waar het kasteel gestaan heeft.



Volgens Pieter Donche dateert de oudste vermelding van de plaatsnaam Drincham van het jaar 830, namelijk Dagmaringahem.
Volgens Carlier was het Jan Van Schuurvelde (eigenlijk Jan Van Nevele die heer was Van Schuurvelde en na zijn huwelijk met Wilhelmina Van Drincham ook de naam Van Drincham gebruikte) die in 1369, tegenover het kasteel, de kerk van Drincham bouwde.
Jan van Vlaanderen (Jan zonder land) een van de bastaardzonen van de Graaf Lodewijk van Male huwde met Wilhelmine van Nevele (de dochter van Jan Van Nevele/Van Schuurvelde/Van Drincham) waardoor Jan zonder Land niet langer zonder land was, maar heer van Drincham. Maar enkele jaren later, in 1396 sneuvelt Jan samen met twee van zijn bastaardbroers in Bulgarije in een veldslag tegen de Turken, geleid door de Bourgondische hertog Jan zonder Vrees. De heerlijkheid Drincham kwam in handen van zijn zoon Jan. Deze Jan vergezelde Philips de Goede in een strafexpeditie naar Frankrijk om de dood van zijn vader te wreken. In 1413 huwde hij met Isabella Van Gistel. Als heer van Drincham werd hij opgevolgd door zijn zoon Jan. Deze was zeker nog heer van Drincham toen hij omstreeks 1469-1470 stierf. Hij was gehuwd met Isabella van Bernieulles.

Uit de tekst van Donche citeren we:
“Volgens een beschrijving van het einde van de 15de eeuw, opgemaakt door zijn zoon Jan, telde die heerlijkheid van Drincham in bezit van de heren van Drincham oorspronkelijk 836 gemeten. Daarvan werden op dat ogenblik nog slechts 225 gemeten overgehouden voor bewerking en voor het onderhoud van het kasteel. 80 gemeten ervan lagen in het gehucht genaamd Holland in de parochie Eringhem en de rest omheen het kasteel van Drincham. De sterke inkrimping kwam voort uit eerdere schenkingen van 452 gemeten aan allerlei personen in ruil voor penningen, tarwe, haver, kapoenen, hennen, boter, kaas en andere producten, wat per jaar een som van 230 pond opbracht. Nog eens 158 gemeten waren in leen gegeven geworden in 33 achterlenen (in Drincham, Eringhem, Looberghe, Bollezeele en Pitgam). Naast het kasteel en het neerhof behoorden er nog vier pachthoven tot die heerlijkheid.”

Hij werd als heer van Drincham opgevolgd door zijn zoon Jan die huwde met Isabella van Sint-Omaars. In het gezin waren twee dochters. Drincham kwam via de oudste dochter die huwde met een de Jauche in bezit van de kinderen de Jauche. Na heel wat familiale intriges kwam het in 1560 in handen van de familie Vilain (eerst van Maximiliaan, later van Guilbert) die het verkocht aan en weer terugkocht van de familie Wyssocq, om het uiteindelijk in 1615 te verkopen aan Philips Octave de Cuupere (°Grevelingen 1590).
Philips Octave de Cuupere kocht Drincham in 1615, noemde zich heer van Drincham en gebruikte de wapens van de heren van Drincham. Het was evenwel zijn moeder, Marie Marquis, die gehuwd was met Mathieu François-Marie De Cupere (+1605), die het kasteel van Drincham in 1620 herbouwde zoals te zien op de gravure hierboven.
Als heer van Drincham werd hij opgevolgd door zijn zoon François-Marie De Cupere (°1635).
Vermelden we dat Drincham naar Frankrijk ging ten gevolge van de Vrede van de Pyreneeën in 1659.
François-Marie werd als heer van Drincham opgevolgd door zijn zoon Louis Winnoc (° na 1671) die zonder erfgenamen, of toch zonder mannelijke nakomelingen is gestorven, waardoor de naam van de eigenaar zou veranderd zijn… volgens Carlier. Dit moet in de jaren 1697-1699 gebeurd zijn. Ook in de genealogie van de familie De Cupere vinden we geen nazaten van Winnoc. Wel zijn we getroffen door een vermelding dat Ferdinand De Cupere, zoon van Peter die de broer was van Mathieu, de heerlijkheid Drincham zou verkocht hebben aan een neef. Er wordt niet gezegd hoe die Ferdinand in bezit kwam van Drincham en ook niet aan welke neef hij het verkocht. (?)
In zijn Note historique betreffende Drincham schrijft Verbeke dat in 1789 het mooie leen van Drincham overging van de familie De Cupere naar de markies van Harchies. Louis-Gabriel-Mouton de Harchies et de Vlamertinghe werd heer van Drincham en behield die titel tot de adellijke titels in 1790 afgeschaft werden. Hij kwam niet op het schavot terecht zoals vele andere edelen, maar werd kamerheer van Napoleon. Hij had slechts één kind, Euphémie de Harchies. Ze huwde met Joseph Tibault de Montmerency.
De cultuurbrengers van de Franse revolutie vernielden in 1793 de kerk van Drincham die in 1688 grondig was gerestaureerd en vernielden de graven van beroemde personen. Opmerkelijk is dat Verbeke niets zegt over het kasteel van de Harchies.
Op de webstek van de gemeente Drincham lezen we dat het kasteel in 1793 werd vernield. Zelf hebben we er niets over gevonden in oudere documenten.

Wie opzoekingen doet over Drincham zal, zoals Carlier in 1855 en 1858 en zoals wij, botsen op het probleem dat er simultaan twee heren van Drincham zijn. Strikt genomen is de ene heer van Drincham en de andere heer van Drincam. Maar in de oude teksten worden de namen Drincham, Drincam, Drincame, Dringham, Drincamp, Drinckamp, Dringhem, Dricquehem, enz. enz. dooreen gebruikt. Naast de heren van Drincham die we hoger in deze tekst hebben vermeld is er ook een Jean-François De la Fosse die op 31.08.1652 ridder geslagen werd en heer van Drincam werd. Later ging de titel naar de familiie De Gourdin. Het zou, volgens de gegevens die Carlier verzamelde, gaan om een heerlijkheid in Belle (ten zuiden van het centrum, een gebied dat doorsneden wordt door de weg naar Steenwerk en de weg naar Niepkerke). Op de kadasterkaarten van Belle vinden we in die buurt geen enkele naam die verwijst naar Drincam…

Bronnen:
- Donche, Pieter, De familie Van Drincham, gezegd Van Vlaanderen (ca 1350 tot heden)
http://www.rootsweb.ancestry.com/~belufgs/biblio/VS61.pdf
- De genealogie De Cupere, de Cuypere, de Cuyper, de Kuyper, de Kuijper:
http://home.online.nl/jdek/1%20cupere.html
- Verbeke, M., Notice Historique sur la commune de Drincham (Arrondissement de Dunkerque) (Nord), Mémoires de la Société dunkerquoise pour l'encouragement des sciences, des lettres et des arts... 1885, pag 137-182.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k57409479/f141.image
- Carlier, J-J., Les armoiries des anciennes institutions religieuses, féodales et civiles des Flamands de France. Annales du Comité flamand de France.1855, p 187-331.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k55298892/f189.image
- Carlier, J-J., Notice supplémentaire aux armories des anciennes institutions religieuses féodales et civiles des flamands de France, suivie des sceaux du couvent des frères prêcheurs de Bergues-Saint-Winoc, et de l'abbesse des conceptionistes de Dunkerque. Annales du Comité flamand de France. 1858, p 145-194.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5754450k/f145.image
- HEM (Extrait des travaux de Mr Henri Descamps S.G.H.P.N)
http://pdrouffe.free.fr/images/fermes/HEM.doc
- Webstek gemeente Drincham:
http://www.cc-colme.fr/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=51&Itemid=63

Het Ingelshof in Bambecque links op de foto. Men ziet de Ijzer beneden (l'Yser alimente-t-elle les douves du château?)
De 'kromstraat' met bomen verbindt het kasteel met de kerk...

De 'Ijzer' loopt inderdaad in de nabijheid van de herenhoeve 'het Ingelshof' ; De hoeve is omgeven door water.
Laatste resten van het feodaal hof en heerlijkheid eertijds toebehorend aan de heren van Morbeke, Nieuwerleet en de prelaten uit St. Omaars. (1778).

Welke nukkige, ontevreden boer, maar belangrijke 'Vlaming in Frankrijk' is geboren op het Ingelshof ?
Het was een merkwaardige figuur, zowel omwille van zijn belangstelling voor de cultuur en het lot van het Frans-Vlaamse volk, als omwille van de uitgebreide bibliotheek, die hij had opgebouwd, en tot zelfs in Gent haar weerga niet kende.  Geregeld zou hij, gedurende 30 jaar, contacten onderhouden met zijn vrienden in Belgisch Vlaanderen. Hij lichtte hen in over de toestanden 'in dat deel van Vlaanderen door de Fransen overweldigd', zoals hij in zijn ex-libris schreef.
Wie was hij ?

Was het Hendrik Blanckaert?

Ja, het was Hendrik Blanckaert.
Hij werd in februari 1872 geboren op deze belangrijke hofstede.  Fier was Hendrik Blanckaert over zijn Vlaamse eeuwenoude afstamming en hij voegde er gewoonlijk bij,  dat er niet minder dan dertien Blanckaerts in de 'slag van de Kasselberg' in 1328 met Zannekin gesneuveld waren.