Gedichten en toneel in het Frans-Vlaams

cornelis schreef:

Cyriel Moeyaert

Cyriel Moeyaert viert op 23 mei 2015 een dubbele verjaardag : 95 jaar en 70 jaar priester.
Op 24 mei 2015 gaat Cyriel voor in de misviering in de kerk van Abele.
Het zou mooi zijn, mochten we massaal aanwezig om de briljante Frans-Vlaanderenkenner in de bloemetjes te zetten.

Felicitaties voor Cyriel : cyriel.moeyaert@telenet.be

Een gedichtje 'in Frans-Vlaams dialect' over onze vlaanderen dat Cyriel zo gern ziet.
Uw woordenboek is hier dikwijls geconsulteerd.  Merci, Cyriel
Edmonde -(Franse Vlaminge)


Gy, me streke…                                                               Texte: Edmonde Vanhille

Gy, me streke van waeter en moeren,
Met je dorptjes van visschers en boeren,
O me dierbaer land
Zyt je klytte of zand
Je zyt lik een trezoor in nuuze handen!
Gy, me streke van regen en stormen,
Zunne edoken  deur jagende wolken,
Als het regent en waeit,
Je bluuft assan schoone,
Je zyt lik een wonder in nuuze ogen!

Gy, me streke van groene heuvellanden
Zounder vreeze voor vreemde vyanden,
’N vlamschen leeuw al vooren
Je was niet benouwd,
“Steunen of sterven” was je laatste woord!
Als je nog weet van droeve orloogetyden
Mit zo vele van je kinders te bekryschen
Je gaet deure mit hope,
Onze Lieve Vrouwe
Is assan daer om je te bewaeren!

Gy, me streke van kloosters en meulen,
Vruchtbaar velden van vlas, koren en hommel,
Als de Reuze kommt,
J’en het nieten te kort,
Aal je kinders hen zo styf evrocht!
Gy, me streke van leute en plezier,
Keremessen, boogschieters en bier
Als het karnaval
Is, je gaet an ’n bal
En je zingt, je zingt van “Overal”!

“Overal, overal,
Waer dant de meisjes zyn
Waer dant de meisjes zyn
Overal, overal,
Waer dant de meisjes zyn,
’T is bal”

O me dierbaer land, O me Vlaanderland
Vlaanderen Vlaanderen,
Dierbaar land dan’k zo beminnen,
God bewaere je, Vlaanderen,
Dierbaar land dan’k zo gern zien!

Leven en wolken


Kykt omhoge, ’ t is zo prachtig!
Laet maer ‘t geene dat je doet,
In de lucht, ’t is een spektakel
Dat je niet en missen moet!
Witte krullekops van ’n hemel
Spelen duukertje met de zunne,
Achter wynne lopen ze zo zeere?
Zyn ze aal bezig om te vluchten?
Men oom loopt achter me tante,
Maer zy is neur neuze kwyt,
En hy het al, al veranderd
Van aenzichte, ‘tis komic!
Zie je gunter, in de verte,
Duuzende dounkere zwartekops?
Ze gaen ‘t aal ’t ounderste boven zetten
‘T is ’n oorloge die opkomt!

Oorloge tusschen het licht wit leger,
Van de zunne die niet en roert,
En de zwaere zwarte kerels
Uutgespogen deur donkere hoeken.
Kykt, die edele schoone vrouwe
Komt subyt bleek lik een scheete
En ze bid een “Onze Vaeder”
En ze bid een “Onzen Heere”
Z’is ‘edoken bachten een gryze
Doomgordyn ‘evaelen van ’n hemel,
Zo, ze kut ’t slagveld bekyken,
Lik aal de menschen van me streke.
In een leven van aal de duuvels,
Gaet ’t zwart volk het wit opeten?
….Moeder zunne makt een muulle:
Zyn soldaeten zyn verdwenen!


Nuw, komt alles stil en rustig
De wind gaet zen aesme inhouden,
En enkele zwaere druppels
Hier en daer vaelen op de ground
’T zyn traenen van de gloeinde moeder
Die neur triestig staet bekryscht :
‘Z is daer om nuus te kunnen koesteren,
Ze zoud’t willen maer ze kut niet..
…‘Tzyn aleene maer de zwaerte
Die nog mekanders bevechten,
Ze zyn raezend, en nulder wapens,
Dunder en verblinde weerlichten,
Maken benouwd. De menschen de dieren,
Wel edoken, zyn aal verlegen:
Gaet de zunne nog kunnen blinken?
‘Z is in snot en kwyl ekreschen!

Leeke droeve zwaerte duuvels
Los ebroken in de lucht;
Vechten en vechten al schreeuwen en spuuwen,
Zaeien paniek en ongeluk
Maer ze gaen niet lange oorlogen
Ieder keer dat er èèn schiet
Hy makt een reuze gat daerboven :
‘T zwart verdwynt en‘t blauw verschynt..
De zunne het zo styf ekreschen,
Maer neur pynne is haest ‘edaen,
Gaet ze eindelik neur neuze uutsteken,
Ze durft niet, waer is ze ‘egaen?
Zoetjes, zendt ze kleurde stralen
Naar neur verre en koude sterren,
Een hemelsboog wilt ze dragen,
En ’t is keremesse in d’helle!

Ieder dag, gaet je hier, in Vlaanderen
Een nieuw sprookje kunnen vertellen
Want de lucht altyd veranderd
Oun(d)er de zunne flauw of fel.
Hier, kut je je nooit vervelen,
Maer… doet maer je ogen groot open
Bekykt die vluchtige beelden
Verjaagd deur de wind van ’t noorden!
……Als ‘n winter opkomt in’n zomer
In nuus land, is het te beklagen?
Maer neint! Hoe kut je toch dromen
Van een zunne die altyd straalt!
Hier, ‘ t’is djuuste lik een wonder
Als ze kut neur neuze uutsteken,
Me zyn dikkers zo lang zonder…
Ze komt uut!! Dank Onzen Heere!!
Edmonde Vanhille
…..


!

Ze bidden

Godin(ne) van ’t reg(en)en
Laet nuus maer gerust
J’het te veel ekreschen
’Tis een ongeluk.

Verre en vreemde streken
Hen hounger en zo durst
Zou je gunter niet wenen,
Hier, m’hen ongeluk.

Je zo dierbaer traenen
Zou je ze niet inhouden
En bluuft hier niet staen
Gaet de wereld bezoeken.

Godinne van ‘t waeter
Van zee en rivieren,
Wynne hen me toch edaen,
Om dat te verdienen…

God van vier en vlammen
Van d’erde die beeft
Van woedende vulkanen
M’hen genoeg (g)eleden

Die schrikkelikke beeste
Oun(d)er d’erde en oun(d)er ’t waeter
Zou je ze niet kalmeren
Ze moet nuw gaen slapen.

O God van alles
Die leeft, sterft en lydt
Wynne hen me toch edaen
Om dat te verdienen
Edmonde Vanhille

Beste vrienden van de Fransche Vlaanderen, neemt 't niet kwalijk :'t is juist om een beetje te lachen...


Spelling
‘T moet een "E "
Zei Matthieu
Nee, een "I"
Zei Henry
En ’t verschil?
Zei Abel
‘Ten is geen
Zei Arsène.

’T moet een "A"
Zei Martha
Neen’t ! "A,E",
Zei Matthieu
"A" moet je dobbelen
Zei toen Kaerel ,
Wynne moen’k doen?
Zei ’n joungen.

‘K willen twee "U"
In men "huus"
Neen, maer èèn
Zei Arsène
Waer is ’n "I"
Zei Henry
Nuuw verdwenen
Zei René.

‘K willen gein "J"
In de "mynne"
Waerom dat
Zei ‘n paster
En ’t verschil?
Zei Abel
Je zyt dom!
Zei Jérome

’T is patois
Zei Irma
Neen’t dialect
Zei jozeph,
‘Tis een tale!
Zei Chantal
‘Tis plat Vlaams
Zei Hortense

Een linguiste
Zei Baptiste
…Zoud het weten
Zei José
Maer ik ook
Zei Victoor
Wien het gelyk?
Zei Sophie,

Leert eerst klappen!
Zei Martha
Klapt een keer
Zei André
Heu..Waerom
Zei Jérome
Om te zien..
Zei Henry,

‘K verstaen nieten!
Zei Alintje,
Van waer komen
God verdomme
Aal die klanken
Is’t van Vlaanderen.?
En al lachen,
Ze zei nog
“Dat is Vlaams
Met haer derop”
Edmonde Vanhille


(Gedichjte gedaan al peinzen op onze Alintje die zo schoon Vlaams konde klappen en die nu by Onzen Heere is)

De taele van Alintje brengt my de gedachten en de gevoelens van onze voorouders, zy onderhoud de onze en zy herzegt ze aen onze afkomelingen.
Als ik myne moedertael hoore, ik zie aengezichten die my aengenaem zyn en 't hoveke van myne eerste spelen, t' zyn in de sprake geuren en tinten van 't geboorteland.  Wyder mogen niet naken aen nuze schoone vlaemsche taele.  
Ons ideaal is de erkentenisse van de misgekende rechten der Vlamingen van Frankryk door den staat. Daarom stryden wy voor het behoud van al dat voor ons grootheids en vermeerderings rede is.
Merci Edmonde.

Een goeden dag hyppolytus
heb je gy "Alintje" gekend?

Woordjes… Petits mots….


Van zo lange te wachten,
Van zo lange te trachten
In me gedachten te raken,
Trystig,stom, en zounder hope
Waeren die woordjes opgeslooten
Etwaers in me franschen kop…
En ze butsden,mosten buuten
Lik heuzels tegen de ruuten
Maer konden niet daer uut….
K’hen z’ik eweest gaen halen,
Maer was’t spittig en jamer,
De woordjes waeren niet verstaen,
En vounden nuldere plekke niet !
Was dat toch een verdriet !
K’hen z’ik zachtjes ewiegd,
En eleid in een lied,
Toen…Hen ze begunnen zingen…
Petits mots mutilés
D’un si riche passé,
Vous aurais je oubliés..
Mais ma tête..Leur prison
Où se heurtent des sons
Se mourant d’abandon..
Ah ! chère Moedertale,
Qu’ils chantent encore, qu’ils valsent
Dans les rues et les places
De nos villes et villages
Petits mots mutilés
D’un si riche passé,
Je m’en vais vous chercher
Et je vous bercerai
Afin que vous chantiez…
Edmonde Vanhille

Vertellen van een rompel Texte : Edmonde Vanhille,
Musique : Maryse Collache, dite “Marieke”

‘K hen eerst epeinzd dat ’t nieten
En was, dat ’n ging wegblenden,
Dan’k moste moede zyn :
‘K gingen veel te laete naer bedde;
‘K ’n hadden num niet verwacht,
‘K waeren zounder zorgen en joung
Ah! Die slapelooze nachten
Mit vryers zounder gevoelen!
En ik geboorde van Cyssen
Al peinzen ;”’K zyn nog te joung
Hen gaet nuw gauw verdwynen
‘K zyn djuuste een lytje moe,”
Eindelik, ‘k hen ’t wel moeten geloven:
‘T was meer of een bezoeksje :
Hen lei op me voorhoofd
Van haest twintig jaer oud. bis

Enest op me voorhoofd,
Niet dikker of een haer,
Djuust tusschen me twee ogen
Hen was haest onzichtbaer;
Maer lik de kleene beken
Veranderd in rivieren
Hy bekwaam dik en breed :
Zyn bedding was te diepe.
En ‘k bekeek men aenzichte
Te dikkers in ‘n spiegel
En ‘k hoorde lik een stemme
Die zoetjes tegen myn zei :
“Ziet, als je peinzt dat je joung
Gaet bluuven, Meisje, je mist!
Je gaet gy ook verouderen,
En eerder of dat je het peinzt!” bis

Hen konde niet edoken
Zyn,zo k’hen num bevecht
Met dingen van alle soorten
Fruut, eiers, room van ‘t melk;
En lik me metje Eugenie
Die voor neur schoonheid zorgde
Ieder nuchtend, zelfs in’n winter
‘K wreef men onzichte in’n dauw.
Toen, ‘k hen num willen uuthalen
Mit een klik versche klei
Eplaesterd op me kaken
Voorhoofd, neuze necke en kin
Maer achter aal die moeite
K’hen moeten de moede opgeven,
’T en was deraan nieten te doen
Hen was wel vastgegrepen bis

Maer ’t was enoeg bekeken
Dat ding moste verdwynen
Want in de bloei van ’t leven
Ik wilde schoone zyn!
Alles moeste volmaakt
Zyn, en van kop toe teenens:
Vel zacht lik een rozenblad
En glad lik een rolsteen…
En at er een vryer te joung
Toen opkwam in me leven,
‘K miek me te veel kwaadblood,
Hoe ging ik dat beleven!
Maer hy zei toen al lachen :
“‘Tis een rompel bemind,
En at ’n daer niet en waere
‘K zou je niet zo gern zien” bis
Edmonde Vanhille

Een beter leven

Een beter leven

’ T was overpeinzd : hen moeste weg,
Voorzichtig met ze paksje geld
Edoken en (g)enaeid in ze broek
In ze rukzak, eenigte kleers
Banannen, twee pullen waeter en zeepe
Dat was niet vele, maer ’t was enoeg..
Enoeg, peinzde hy, om ik te reizen
Van alles gaen’k krygen in de steien
‘K moen nuw zeere naar de kuste raken
‘K’hen nog een styf lang weg te voete
Deur dit droog land , Ah! Mochte het ’t goed
Gaen: ‘k zoun niet te lange moeten wachten!

R En zuster gaet aan ‘t kind de boorst geven
En vaeder bidt in de woestyn
De broertjes zyn an’t football spelen
De zunne brandt…
En moeder is blind..

Italië, Frankryk, ofwel Engeland…
Hen was voor nieten en niemand bang
Nieten konde erger zyn of ’t leven
Dat hen dag en nacht moeste verdragen :
Heele nachten (g)edoken, heele dagen (g)ejaagd
Deur dat zo droef vreselik leger.
En veel mannen in de bloei van’t leven
Kwamen daer ook, verschrikt, langs de zee
De zee die een bootje ging bringen;
Met pak en zak, aal joung lik num
Ze wilden ook van ’t gevaer vluchten,
Die sukkelaers, die vluchtelingen…

R en zuster…

“Hoe zyt je beland in me Westhoek?”
Hen het antwoord : “Deur d’autoroute
Die nuus gaet leiden naer Ingeland
Voor ‘t moment k’ gaen nog een dag rusten
Hier, in dit dorp, m’hen veel geluk
De menschen hen nuus styf wel ontvangen…
Hen het toen verteld van de boot
Die num gered hadde, bloot,half dood
T was in de middellandsche zeije,
Zounder kennisse, en leek (g)ebrand,
Hen hadde drie dagen op een plancke
Ebleven, zounder te drinken noch eten…

R

Hen hadde ze schamel dorp (g)elaeten
Maenden lang een beetje geld (g)espaerd
Om te vluchten naar en ander land
Een land waer dat je kut rustig slapen
Zounder vreeze, angste noch wapens
Zounder valsche broe(de)rs, noch vyanden
Europa was d’hemel beloofd
In Engeland zoud hy wel ze brood
Verdiend hen, hy was kloek en moedig
Blinkend in ze vel en vul met hope
Hen ging voruut en altyd droomde
Van geld te kunnen zenden voor ze moeder….R
Edmonde Vanhille

metje schreef:Een goeden dag hyppolytus
heb je gy "Alintje" gekend?

Alintje, mooiche, en kriescht nuuw niet meer.

Wie staat er op deze oude foto ?
Waar is de foto genomen ?

"Styntje" : Marie christine Lambrecht(links)
"Klerkt'je" : Raymond Declerck
Joël Devos
Jeanne Labaere(rechts)
En Jean-Louis Marteel (gezeten)

'K was aanwezig, maar waar..'K weet het niet meer..

Dank je !
Welk jaar is de foto gemaakt ?

"K weet het ook niet , maar voor 2005. (Klerk'tje is overleden in 2005)

Op de platse
Moederziel aleene op de platse,
Danst een meisje in de zunneschyn,
Vreemd ekleed lik eene Esméraldatsje
Snel en slank, ze draeit al opspringen..
Menschen en beesten zyn lam en vermoeid,
‘T is te heet in’t versmachtend lucht,
Deur de ruuten, ze zyn aal an’t loeren
Op ’t schoon meisje die danst in de zunne…

Refrain1
Altemetsen, voor nuuze ogen,
‘ T is een een wonder die opkomt
Voor de paster van me prochie,
’T is deur Onze Lieve Vrouwe ,
‘Tis een kindje ze’n eerst lachsje,
‘Tis een stuuver voor ‘n armen man,
Voor ’n dag, d’eerste zunnestrahlen
En ‘t is ’t regen voor een droog land.

Niemand komr uut om ‘t meisje te zien
’T is te heet; gloeind is de ground
Maer ze danst lik een riet in de wind,
Draeit en springt op neur bloote voeten!
Noch muzieke, noch muzikanten,
Om ’t schoon meisje te begeleiden,
Armen omhooge, ze klapt in neur handen:
De muzieke, z’houdt ze vast in neur eigen…R1


Op de rustige platse verhit,
Nu zingt ’t meisje een zo zoet gezang,
En dat liedje die zo schoon en vreemd is
Zwerft overal te velde en op ’t strand..
Maer in die stee, nieten goeds kut gebeuren,
En om dat liedje niet te moeten horen,
Sluuten de menschen vensters en deuren,
Ze zyn escheid, de levende en de dooden!

Refrain 2

Altemetsen, in nuus leven
‘T is een wonder die(t) opkomt
Maer me willen nieten dervan weten
En me bluuven blind en doof
En met ooren die niet en willen hooren
En met ogen die niet en willen zien,
Wynne gaet er van nuus bekomen,
Schamele lichams zonder ziele…

Nuw op de platze huult en hound,
want schoon meisje is wegegaen:
De beesten zyn de dood gewaere
…En me bekryschen nuuze toekomste …
Edmonde Vanhille (texte inspiré par "sur la place de J. Brel)

Wie is die Frans-Vlaamse dichter?
't is schoone, Vlamsch te klappen !

T'is nuuzen Jean- Noël Ternynck van Haezebrouck.

..Een gedichtje eschreven voor de oude getrouwde menschen die mekanders nog styf gern zien...En een gelukkig Kerstag voor Alleman!

Toet 't einde

Toet 't einde

Hoor je dat zo schoon gezang
Gunter, zo hoge in de lucht ?
Ik en gy, me lieven man
M' hen nog vele geluk !
« 'K zien je zo gern ! », zegt het zeere
'T leven is lik dat wit fyn zand
Ziet, me 'n hen der haest gein meer
'T lopt weg deur nuuze handen...

En 'n winter staet voor de deure
Om ik en gy me schoon lief
Me moe'n het toch niet betreuren
An me tegaere zyn !
Maer me zyn oud en versleten
Ja,nuuze steppen zyn te traag,
De liefde is toch niet verdwenen..
Neemt me in je aermen.

Wien gaet er 'n eersten voort gaen
Als het gy moet zyn, me ziele,
'K gaen de zeije vullen met me traenen
Zo alleene zyn !
Ik willen een hof vul met blommen
Purple, om een lasten tocht
En andere wit en blauw om
Men ogen te bezorgen !
Ed. Vanhille

Bedankt Metje Edmonde!

't styf schoone Edmonde...
'k Wens iedereen een gelukkig en zalig nieuwjaar, en nog vele jaren.

Charles de Croocq
Ma Flandre
Vervlamschinge Jacques Delafosse

Den vlaschaerd bezaeien
Om schoon vles te kommen
'T fyn lynzaed vliegt en speegelt
Valt en valt nog mee een zocht gerucht Op 't bruun en fyn emaekt land.
En den zaeier gaet oover den akker Den hand sterk en de voeten klibber Oover zoete of klytelanden,
De garrets vul ploois.
En hier en daer me eegden;
Van langte en van derweerts
En mee lichte snaksches
De eegde gaet, sleept en werkt 't zaed in.
Omdat de schoote van 't lynzaed
Deur 't karstje van 't land steekt
En tusschen de ruuken mit nhulder zwaere klompen uut kruupt,
Ze moet kruumig en fyn land vinden.
En nuu, den man die ael ziet in ze gepeinsen Een schoon heemelblaeuw tapyt
En ook een oopenbreëd stik vul ruup vles
Die angenaemig plooit onger de zommerwind.
Hy stept oover 't labeur,
Mit een geëstig vorhoofd en 't hoofd hooge Hy gaet alzo lange of at de zunne
Ze zaed doet glimpen en die nog altyd valt.
'T werk is opedaen en 't land
Die maer mei eëne maekt mit 't zaed Sluut 't in 't diepste van nheur lyf Om 't goed te doen kommen.

https://www.facebook.com/Dialectgenootschap-Bachtn-de-Kuupe-170242626348739/?hc_ref=PAGES_TIMELINE&fref=nf