(Nederlands/vlaamse) Archieven in Frans-Vlaanderen

Ik ben zeer geïnteresseerd in de Frans-Vlaamse archieven en dan met name de bronnen van de 15e en 16e eeuw. Al tijden hoor ik grootse verhalen over hoeveel daar nog ligt dat weinig of niet bestudeerd is. Als het gaat om de Beeldenstorm, dan weet ik dat er meer moet zijn dan wat de Coussemaker heeft uitgegeven. Soms hoor je verhalen die mij wat overdreven overkomen. Zo vertelde iemand mij eens dat ie 'gehoord had' dat er hier en daar zolders vol met niet-geinventariseerd materiaal zijn.

Serieuzer was dit bericht dat ik onlangs op facebook zag van Jerome Schoonaert (weet niet of hij hier actief is).:
"Het archief van Sint-Winoksbergen is het grootste Vlaams/Nederlandstalig fonds dat in Frankrijk bewaard is. Van de 40 ton archief is 3/4 in het Vlaams/Nederlands. Hetzelfde, maar kleiner zien we in kassel en Hondschote. Bij het inventariseren van de Vlaamse/Nederlandstalige archieven werden vanaf 1914 veel fouten gemaakt wegens gebrek aan talenkennis van de archivarissen."

Ook kwam ik onlangs in een boek over Veurne bronverwijzingen tegen van rekeningen van de armendis van Hondschoote in de 16e eeuw.

Wie weet hier meer van en is er ook iemand die mij iets over het Franse archiefwezen (de indeling van fondsen onder letter A, B, C etc), want dat is duidelijk anders dan in Belgie. En wat zijn de interessante stadsarchieven voor materiaal voor 1600?

Wat Jerome schrijft is juist.
Het probleem is dat de meeste jonge Franse historici uit het Noorddepartement geen Nederlands meer kennen en dus de archieven van hun voorouders niet meer kunnen lezen en begrijpen.  Hierdoor ontstaat er een desinteresse voor die archieven en staat het lokaal historisch onderzoek op een laag pitje.  En als er al wordt gepubliceerd ziet men dat men zijn toevlucht neemt tot wat in het Frans geschreven werd en dat is niet bepaald een manier om aan verantwoord historisch onderzoek te doen.  Het is natuurlijk zo dat niet alle Noord-Franse archieven in het Nederlands waren.  De kerkelijke administraties hebben zeer lange tijd vrijwel uitsluitend het Latijn gebruikt in hun geschreven communicatie en wanneer men de overstap naar de gebruikelijke administratieve taal maakte, was dit intussen het Frans geworden.

cornelis schreef:Het probleem is dat de meeste jonge Franse historici uit het Noorddepartement geen Nederlands meer kennen en dus de archieven van hun voorouders niet meer kunnen lezen en begrijpen.

Dat is ook zo, maar als je geschiedenis studeert en in het Ancien Regime geïnteresseerd bent, dan lijkt Nederlands leren (in elke geval passief) toch logisch als je uit Frans-Vlaanderen komt? Er zijn ook Engelstalige historici die zich in Vlaanderen geïnteresseerd verdiept hebben, die hebben toch ook Nederlands moeten leren.
Maar ik zie inderdaad dat als het om historisch onderzoek naar de Westhoek gaat, dat er nauwelijks iets gedaan wordt in Frans-Vlaanderen, want de Vlaamse studenten opteren eerder voor de rijke geschiedenis van Brugge of Gent. Studies over Frans-Vlaanderen zijn meestal verouderd. Zo zonde.

 Hierdoor ontstaat er een desinteresse voor die archieven en staat het lokaal historisch onderzoek op een laag pitje.  En als er al wordt gepubliceerd ziet men dat men zijn toevlucht neemt tot wat in het Frans geschreven werd en dat is niet bepaald een manier om aan verantwoord historisch onderzoek te doen.  Het is natuurlijk zo dat niet alle Noord-Franse archieven in het Nederlands waren.  De kerkelijke administraties hebben zeer lange tijd vrijwel uitsluitend het Latijn gebruikt in hun geschreven communicatie en wanneer men de overstap naar de gebruikelijke administratieve taal maakte, was dit intussen het Frans geworden.

Er is altijd vanaf de middeleeuwen veel Latijn en later ook veel Frans bronnenmateriaal. Dat is in Belgie ook zo. Als je de Beeldenstorm neemt dan zijn er zowel veel bronnen in het Frans, als in het Nederlands. Maar de Franse bronnen is meestal correspondentie tussen Brussel, de graven en de steden. Dat is dus vooral de hogere politiek. Kronieken, getuigenverslagen etc zijn meestal in het Nederlands. Door één taal te kiezen zie je maar één kant van de zaak.
Zelf ben ik bezig met armenzorg-onderzoek en daar zijn de bronnen juist vaak in de volkstaal. Ik weet dat er vanuit de universiteit van Antwerpen een aantal historici een oriënterend rondje langs Frans-Vlaamse archieven hebben gedaan, voor plattelandsgeschiedenis, maar daar is weinig concreets uit gerold. Behalve dat nu één promovendus mbt armenzorg-onderzoek SintWinoksbergen in haar onderzoek heeft opgenomen. Maar ik heb het idee dat zij alleen op advies bronnen heeft gekozen en niet heeft onderzocht wat er nog meer is. Dus zelfs daar blijft een kans liggen.

Nou ja, ik heb nu besloten, aangemoedigd door de berichtjes van deze Jerome en jou om eerst eens een kijkje in Hondschoote te gaan nemen. Ik weet inmiddels dat daar nog 16e eeuwse rekeningen van de armendis liggen en ik ben ook benieuwd wat ze nog hebben over de Beeldenstorm dat niet door de Coussemaker is uitgegeven.
Tips blijven welkom :-)