Het Vlaamssprekende gebied van Frans-Vlaanderen

dbnl.org schreef:

taaltoestand in frans-vlaanderen - 2
korte diachronie van het vlaams in frans-vlaanderen (1856-1971)


Kaart I: ‘Frans-Vlaanderen: Taalkaart 1856’

Indien wij nu de streken afzonderlijk behandelen, zijn de vaststellingen wel van diverse aard. Voor wat de zuiderstrook betreft is er eigenlijk sedert 1856 heel weinig veranderd. De eentalig Franssprekende groep van het zuiden heeft er praktisch sedert ruim een eeuw niets bijgewonnen. Met de westerstrook is het anders gesteld. In 1856 waren nog de meeste dorpen tweetalig Frans, het Vlaams was er nog niet volledig in de verdrukking. Nu echter is daar van onze taal niets of bijna niets meer te bespeuren. Sedert 1900 ongeveer moet in het westen het Frans het Vlaams hebben overrompeld.

De kuststrook in het noorden is nu volledig verfranst en zelfs tamelijk diep naar het binnenland toe. In 1932 was die zone nog tweetalig Frans; in 1900 ook, met uitzondering van de noord-west-hoek; en bij Bocave [??, nvdr] (1856) zijn er slechts drie eentalig Franse dorpen [steden, nvdr] (Gravelines, Dunkerque en Coudekerque-Branche); de daartussenliggende gemeenten zijn tweetalig. Hier noteren we een volledige verfransing van de kust, een verfransing die ook het binnenland aanvreet en die, vergeleken met het zuiden en het westen, veel sneller is gegaan. Immers, reeds in 1856 was het zuiden eentalig Frans, nu is daar weinig veranderd aan de geografische uitbreiding van die franssprekende zone.

Voor wat het centrale blok betreft noteerden we reeds de afwezigheid of het ontbreken van eentalig Vlaamssprekende dorpen. Verder is het zo dat door de evolutie de gemeenten aan de N.-W.-zijde en aan de Z.-W.-kant tweetalig Frans zijn geworden. Wij noteren ook dat dit gebeurt, vooral in het zuiden, rond de stedelijke centra van Cassel, Hazebrouck en Steenvoorde. Waarschijnlijk hebben wij hier te doen met de uitlopers van de verfransende tendens in de randgebieden die we zojuist hebben behandeld. (...)

http://www.dbnl.org/tekst/_ons003197201_01/_ons003197201_01_0128.php

dbnl.org schreef:

Duinkerke, hoofdstad van Fransch-Vlaanderen

De hoofdstad van Fransch-Vlaanderen, de van ouds vermaarde en ook thans nog belangrijke havenstad Duinkerke, is oorspronkelijk een zuiver nederduitsche stad. Vóor dat Fransch-Vlaanderen zoo wederrechtelijk bij Frankrijk werd ingelijfd, was Duinkerke geheel en al en uitsluitend nederlandsch, vlaamsch, en werd er door de burgerij geen woord fransch gesproken. Thans is dit langzamerhand zoo zeer veranderd, dat Duinkerke, ja, nog een nederlandsche stad genoemd kan worden, maar dat toch de fransche taal er meer gesproken wordt dan de nederlandsche. Nederlandsch, vlaamsch, vormt er nog wel de eigenlijke volkstaal, dat is, het ingeborene volk uit den kleinen burger- en arbeidersstand spreekt er nog vlaamsch, maar overigens is te Duinkerke alles reeds fransch geworden. (...)

bron: Johan Winkler, Algemeen Nederduitsch en Friesch dialecticon. Deel 2. Martinus Nijhoff, Den Haag 1874

http://www.dbnl.org/tekst/wink007alge02_01/wink007alge02_01_0100.php