Het Vlaams gevoel wordt bedreigd door de ch'ti storm

(...) "Deze Noord-Franse film kende ook een vrij groot succes in Wallonië en Brussel (1 miljoen bezoekers in een aantal weken) en genoot daar ook heel wat mediabelangstelling. In Vlaanderen werd hij maar kortstondig in enkele bioscopen, voornamelijk aan de kust, vertoond, en aanvankelijk zelfs zonder Nederlandse onderschriften. De filmcritici in Vlaanderen waren ook bijzonder weinig geïnteresseerd in deze productie. De "ch'tormloop" in Vlaanderen bleef bovendien uit. (...)
Toch moeten we erkennen dat dit een hartverwarmende film is, die ons herinnert aan die minder bekende maar bijzonder innemende, poëtische film "Quand la mer monte", die enkel in het alternatieve filmcircuit succes oogstte, of aan de populaire film "Le fabuleux destin d'Amélie Poulain".

Ch'timisation? Ch'timanie? Ch'tifolie?

De titel van de film verwijst naar de regio van ch'timi-sprekers (spreek uit: sjtiemie): "la Flandre gallicante" of "la Flandre wallonne", dat deel van de Franse Nederlanden dat een variant van het Picardisch sprak in tegenstelling tot het kleinere "Flandre flamingante" of het oorspronkelijk Nederlandstalige gedeelte.
Het Picardisch was in het verleden een dominante taal in Noord-Frankrijk. De chti-regio is de streek rond Valenciennes, Frans-Henegouwen en Rijsel. (...)

In de film is de volledige regio Nord Pas de Calais zonder schaamte een ch'ti-regio. Op die manier worden de Franse Nederlanden dus "gech'timiseerd". Nochtans is de film gedraaid in Sint-Winoksbergen, een pittoresk stadje van nauwelijks 4306 inwoners op een boogscheut van Duinkerke. (...) De oudste inwoners van Sint-Winoksbergen (en ook van die van de Franse Westhoek van Duinkerke tot Belle) spreken er nog Frans-Vlaams, maar zeker geen ch'timi. Picardisch werd er in de arrondissement Duinkerke-Hazebroek trouwens nooit gesproken.
En de plaatselijke kaas van Sint-Winoksbergen is volgens de film de "Maroilles", evenwel de kaasspecialiteit van de Thiérache-streek, de Picardische regio van de versterke kerken, op ruim 150 km van het Frans-Vlaamse stadje vandaan. Dat de jenever er rijkelijk vloeit is aannemelijk gezien de nabijheid van Wambrechies en Houlle, maar dat het internationaal hooggewaardeerde "Bière des 3 Monts" uit Sint-Sylvesterkapel als Frans-Vlaamse specialiteit niet aan bod komt in de film maar integendeel het bier met de merknaam "Ch'ti" maakt alweer duidelijk dat de eigenheid van de streek rond Sint-Winoksbergen niet werd gerespecteerd. De bestaande "Friterie des Flandres" op de markt van Sint-winoksbergen werd in de film vervangen door een frietkraam "Chez Momo"... Het ruikt naar onzin of naar een doorzichtige poging tot desinformatie."

Voor een film die zich vooral afspeelt in het Frans-Vlaamse Sint-Winoksbergen was een titel als "Bienvenue chez les Flamands" - zoals door sommigen werd gesuggereerd - beter geweest. Het is zeer de vraag wat de uiteindelijke bedoeling van de filmmakers was met hun opvallende vertekening van de werkelijkheid. We durven ons nauwelijks voorstellen dat het hele scenario op totale onwetendheid of op een misverstand berust. De keuze voor Sint-Winoksbergen zou te maken hebben met het feit dat Dany Boon het stadje kende omdat z'n oom er stadsbeiaardier was. Zo simpel is dat...? Boon zou zogezegd de clichés i.v.m. "le nord" hebben willen vernietigen ? "Utiliser les clichés pour les démolir"?? Het omgekeerde effect dus als doelstelling ? Moeten we dat geloven ?

Heel wat kritische stemmen

Op tal van internetforums werd - gezien het monstersucces van de film - druk gedebatteerd over heel wat aspecten van deze film.
Alain Dawson, auteur van verschillende belangwekkende publicaties over het Picardisch (...) : is de ch'ti-taal die in de film gesproken wordt helemaal geen Picardisch, maar weinig meer dan een soort vervormd Frans en ten slotte is er de enorme stommiteit om de inwoners van Sint-Winoksbergen als ch'timi-sprekers voor te stellen.
(...)
Ook de Frans-Vlaamse "Akademie voor nuuze Vlaamsche Tale" reageerde gevat.

Dirk Verbeke

Echt belangrijk is Martel elke twee jaar, als hij even Karel de Vijfde is. De geschiedenis naspelen, dat doen ze graag in Bergues. De echte dan: hoe Bergues losraakte uit de Nederlanden. Hoe in 1646 de Franse legers kwamen, en toen de Spaanse, en toen weer de Franse. „Hier is nooit Ch’ti gesproken”, vertelt Martel. „De taal van dit land is Vlaams.”

Maar de making of van Bergues interesseert de toeristen niet. (...)

Maar niet iedereen oordeelt positief. Documentairemaker Ra-phaël Glucksmann ziet in het succes van Les Ch’tis een nieuwe aanwijzing dat Frankrijk langzaam verandert in een museum. „Alle succesfilms van de laatste jaren, van Amélie Poulain tot Être et Avoir, cultiveren een verloren Frankrijk. We verdrinken in nostalgie”, zegt hij bozig.

Romancier Jean-Marie Rouart, lid van de Académie Française, beschreef de film in Paris Match als een reflex tegen de mondialisering. Les Ch’tis, schreef hij, is de warmte van de regio tegen het kille Europa. Een wraakexpeditie tegen de arrogantie van het zonnige zuiden. De zege van de lach tegen “intellectuele terrorisme uit Parijs”. De revanche van de ‘gewone’ man op de bling-bling van president Sarkozy en de multimiljonairs. En inderdaad, een lofzang op het dorpse Frankrijk, waar de sociale verbanden nog hecht zijn en immigranten onzichtbaar. Alleen de oude dromen van grandeur zijn opgegeven: het Frankrijk van Boons Ch’tis heeft genoeg aan zichzelf.

Als in Bergues Jacques Martel met zijn optocht langs de kerk trekt, lacht Christophe Vandaele eens bitter. Ja, hij heeft de film gezien, zegt de 51-jarige agronoom. Zoals iedereen in het dorp. „We lachen er maar om”, zegt hij. Wat hij Boon vooral verwijt, is het opofferen van de identiteit van Bergues aan een „vaag regionalisme”. De vestingwerken zijn uit de film gelaten. Daarvoor in de plaats is het strand bij Saint Malo gekomen, de voetbalclub uit Lens, de arbeiders-erfenis van mijnen die nooit in Bergues hebben gelegen.

Geboren Berguenaar Vandaele vergelijkt de populariteit van Bergues met de openstelling van de ongerepte bossen in Frankrijk. „Na een tijdje hadden de boswachters door dat het evenwicht in het bos niet verstoord werd: de bezoekers gingen nooit verder dan de rand.”

In Bergues hebben de winkeliers hun Vlaamse bieren, kazen en naambordjes verwisseld voor Ch’tibrood, Ch’tiworst en Ch’tideurmatten. Vandaele ziet de toeristen als opvolgers van de Spanjaarden en Fransen uit de zeventiende eeuw. „Bergues is altijd een grensstad geweest. De mensen laten zich niet gek maken. Ze doen er hun voordeel mee.”

"Ik heb geprobeerd de film uit een neutraal standpunt te bekijken, los van alle commentaren die ik erover had gehoord in de afgelopen maanden.

Ik beken dat ik helemaal geen fan ben van Dany Boon.

Verdict : een tragedie, een waardeloos product, de onwaardigste der films op TF1.
De ultieme leegte, lomp, zeer lomp.
Bekrompen humor tegenover mindervaliden, kindermishandelaars, drankverslaafden, een overbodige drijfveer in het filmbegin.
Geen twijfel , Frankrijk verveelt zich dat doet pijn.

De acteurs zijn archislecht, een mager scenario én kompleet onsamenhangend, een overzicht van een onbeschreven platheid.

Het doet regelmatig denken aan het geluid van een aankondiging uit de regio Nord Pas de Calais.
Dany Boon zoekt de lach op doch hij bootst vooral de zwakzinnigheid na, dit vertelt veel over diegenen die zijn film grappig vinden.

Voor mij is het succes van deze film volkomen onbegrijpelijk.
De lovende kritieken van de kijkers en van de pers maken me sprakeloos.
Het verzachtende effect (iedereen spreekt ch'ti in Frankrijk) maakt me neerslachtig.

Het enige lichtpunt die ik van de film vond en echt begreep, zij die kijken naar TF1 én voor Sarkozy hebben gestemd, is echt zwaar ontgoocheld over de voldoening tegenover de subculturen in dit genre.

Arm Frankrijk!"

"Indeed, in Bergues, in the shadow of Europe's capital, that argument rings all the more true. Director Boon, who was born and raised in nearby Armentières, considers himself Ch'ti. He selected picturesque Bergues, where his grandmother's cousin was the belfry's carillon player for 65 years, for his film. But despite the "Bienvenue Chez les Ch'tis" movie posters and autographed glossy pictures in the shop windows, Bergues considers itself part of Western Flanders, and older people on the market square are known to converse in Flemish, not Ch'ti. While they might seem out of place in the new tourists' photos, some residents fly the yellow flags of the Lion of Flanders from their redbrick row houses.

@Charles Bremner: you forgot to mention that Bergues is in the formerly DUTCH-SPEAKING area of French Flanders, and not in the Picard (Ch'ti) speaking area, so local Flemish cultural associations and language activists are really unhappy about this movie which portrays Bergues as if it was in the Romance speaking part of French Flanders. Until the 1970s, the West Flemish dialect was the majority language in Bergues (Bergen in West Flemish and Dutch, meaning "Mountains"). As usual, the entertainment industry is simplifying things and presenting a warped reality to unsuspicious audiences. People in Belgian Flanders must be fuming.

"Die Synchronisation: Aus Ch’ti wird Sch’ti Für die deutsche Fassung des Films wurde eineArt Kunstsprache entwickelt, die den Charme desCh’ti-Dialekts im Original entsprechend transportiert.Dort wird übrigens auch kein Original-Ch’ti gespro-chen, stattdessen wurde der bestehende regionaleDialekt verfremdet und überhöht, um den Sprach-witz zu verstärken".