Frans-Vlaamse en oude Standaardnederlandse teksten en inscripties

Bissezeele schreef:

Weet u waar deze kapel is ?

Er is een aanwijzing op de eerste foto...

Hondschoote ? (kerk)

De geuzenkapel ligt tussen Hondschoote en Killem.

Luc Verbeke schreef:

(...) Edmond de Coussemaker, die in Belle geboren werd op 19 april 1805, waar zijn vader vrederechter was. Hij overleed te Rijsel op 10 januari 1876. Hij was een uitmuntend jurist en musicoloog en was samen met enkele vrienden de stichter van het Comité flamand de France in Duinkerke op 10 april 1853. In het tijdschrift van het CFF schreef hij talrijke bijdragen over de geschiedenis van taal, recht, godsdienst en muziek in de regio.

Hij maakte vooral naam met zijn verzameling van 150 Vlaamse volksliederen " Chants populaires des Flamands de France " ( verschenen in Gent in 1856 ) In anastatische herdruk heruitgeven
door de werkgroep Malegijs Kemmel - Steenvoorde in 1976.

Ons Erfdeel schreef:
Een kerstspel uit Belle

Dit lexicon wil een beeld geven van het Nederlands zoals het in de Franse Nederlanden werd geschreven. Dit is de oudste en best bewaarde streektaal van het Nederlands, die door zijn haast uitsluitend mondelinge traditie nauwelijks enige literaire invloed heeft ondergaan. Deze streektaal is een variant van het West-Vlaams.

De auteur, Cyriel Moeyaert, doet dit nu aan de hand van een kerstspel uit Belle (Bailleul) dat dateert van eind 18e eeuw.

U vindt hier de volledige tekst van het Lexicon :
http://www.onserfdeel.be/pdf/DFN_35_2010_Lexicon%20(2).pdf

Bron : http://dfnlpbfblog.onserfdeel.be/post/2010/09/21/Nederlandse-schrijftaal-van-de-Westhoek-in-Frankrijk-2010-Le-Neerlandais-ecrit-dans-le-Westhoek-francais-2010.aspx

Achter de kerk van Okselare (Oxelaere), een minuscuul dorpje aan de voet van de Kasselberg...

Jules Marissael (Arneke) heeft me dit document getoond (in de Hôtel des Ventes van Duinkerke gekocht). Volgens hem is het de verkoop in 1771 van een boerderij in Arneke... kan iemand het bevestigen (of niet) ?

Bissezeele schreef:In welke kerk is deze foto genomen ?

Dit opschrift is te vinden in de kerk van Zermezele in de buurt van de doopvont.
Bij het doopsel beloven peter en meter, in naam van de dopeling, te verzaken aan de duivel, aan zijn werken en aan zijn pomperijen (renoncer à Satan, à ses pompes et à ses œuvres).
Hier staat 'pompen'. In Belgisch Vlaanderen spreekt men meestal van 'pomperijen'. Beide gaan terug op de (oud-)Franse stam 'pompe', pracht en praal (uiteindelijk afkomstig van het Latijnse 'pompa'). De wereldse ijdelheid werd in de kerk gezien als oorzaak van de zonde op aarde. We zien dan ook dat in godsdienstige boeken 'pomperijen' wordt omschreven als 'alles wat ons tot zonden leiden kan'.

Bissezeele schreef:Jules Marissael (Arneke) heeft me dit document getoond (in de Hôtel des Ventes van Duinkerke gekocht). Volgens hem is het de verkoop in 1771 van een boerderij in Arneke... kan iemand het bevestigen (of niet) ?

Ik heb geprobeerd om de eerste pagina te ontcijferen, maar mijn paleografische kennis is beperkt. Hier en daar, vooral bij afkortingen, heb ik woorden tussen haakjes gezet of puntjes geschreven. Die eerste pagina is alvast een deel van een verkoopakte.

Compareerde voor schepenen van de ambachte van Cassel in persoone Julianus Franciscus Cailliau f(iliu ?)s W(eduwnaar ?) Jacques woonende binnen de Stede van Sint-Omars den weleken bekent bij dezen wel ende deughdelijck verkocht te hebben aen ende in profijtte van d'Heere Benedictus Naert, jongsman t'sijn selfs bij competente elde woonende op de prochie van Arneke de naervolgende partieen van lande geleghen in de prochie van t voorseijde arneke onder dezen ambachte van Cassel wa….d'Eerste partie groot zes vierendeel preter dertien roeden zaeijlant streckende aldaar zuydt ende noord aboutterende van oosten Cornelis Drieux van zuyden eene straete loopende van zermezeele, van westen de keynderen Jean Baptiste Calliau ende van noorden de zelfste. em ende malijk drie vierendeel zoo daer omtrent ook zlant

Omdat dit voor mensen die franstalig zijn van opvoeding wellicht moeilijk te begrijpen is hebben we een omzetting gedaan naar het huidig Nederlands.
Julianus Franciscus Calliau, zoon van de weduwnaar Jacques wonend in de Stad Sint-Omaars, persoonlijk verschenen voor de schepen van de ambacht Kassel verklaart bij deze volgens alle wettelijke formaliteiten verkocht te hebben aan en ten voordele van de Heer Benedictus Naert, ongehuwd en wegens leeftijd zelfstandig, wonende op de parochie van Arneke, de volgende partijen land gelegen in de parochie van het vernoemde Arneke onder deze ambacht van Kassel
De eerste partij zaailand, met een grootte van 587 roeden, zich uitstrekkend van zuid naar noord, ten oosten eindigend tegen (de eigendom van) Cornelis Drieux, ten zuiden een straat komend van Zermezele, ten westen (de eigendom van) de kinderen Jean Baptiste Calliau en ten noorden van de zelfden.

Toelichting betreffende de oppervlaktematen: een vierendeel is een vierde van een bunder. Een bunder is meestal 400 roeden. Dus een vierdeel is 100 roeden. Het probleem is dat de roeden niet overal even groot zijn. Er zijn roeden van 3,840 meter en er zijn er die zelfs 5,787 meter lang zijn. Een vierkante roede kan dus 14,7456 vierkante meter zijn, maar ook 35,8421 vierkante meter. Het is me niet bekend hoe groot een roede was in Kassel ambacht. Het woordje preter wil zeggen 'min'. In dit geval gaat het dus om (zes vierendeel =6x100=) 600 roeden min 13 = 587 roeden.

Zijn er nog paleografen op het forum ? Correcties of aanvullingen zijn welkom.

Bissezeele schreef: Is het wel een almanak van Tisje Tasje ?

Meer info over de almanak van Tisje tasje is te vinden in de rubriek Tisje Tasje van de hand van het forumlid Eversam.
In Brugge is er sedert 1937 een almanak 't Beertje. Daarin had Karel M. De Lille (alvast in nummer 2 en 3 van jaargang 1973) een rubriek 't Vlaemsch Hoeksje van Tisje Tasje. Vermoedelijk is dit er het logo van.

Google heeft het exemplaar van de Gentse Universiteit van Zedelyke rym-wercken en christelyke gedachten door M. De Swaen gedigitaliseerd.

Bissezeele schreef:In welke kerk vindt men dit meubilair ? Vreemd in een neo-Romaanse kerk...

Deze koorafsluiting (communiebank) is te vinden in de neoromaanse Sint Adrianuskerk (1857) van Bissezele. Ze zou dateren van het midden van de 18de eeuw. Misschien is deze koorafsluiting afkomstig van de oude kerk. In de bespreking van 1846 van de oude kerk wordt ze evenwel niet vermeld. En daarbij komt dat deze koorafsluiting 4,65 meter breed is terwijl het koor van de oude kerk slechts 4,22 breed was. Misschien gebeurde er een aanpassing. (Volgens M. Develle, auteur van het artikel, waren er in die tijd wel veel kerken die hun gesculpteerde communiebanken vervingen door de toen modieuze ijzeren of gietijzeren banken (bijvoorbeeld Herzeele) en men zou kunnen denken dat de koorafsluiting afkomstig is van een andere kerk.)
Maar er is de inscriptie die aangeeft dat ze geschonken is door Chaerles Vermersch en Mary-Joanne De Swarte. Er heeft een Charles Vermersch bestaan, die geboren is in Bissezele op 19 april 1659 en gestorven na 1711. Hij was schepen in Bissezele. Hij was drie keer gehuwd. De tweede keer met een Drieux, uit welk huwelijk een Charles François Vermersch werd geboren. De derde keer huwde hij, op 27 maart 1702, te Bissezele, met Marie-Jeanne Deswarte. Zij was in 1678 in Zegers Cappel geboren. Haar huwelijk met de toen 43 jarige Charles Vermersch was haar enig huwelijk. Ze bleef kinderloos en is op 7 mei 1726 in Bissezele op 48 jarige leeftijd gestorven. Het lijkt zeer waarschijnlijk dat dit de schenkers zijn van dit meubilair.
Op de inscriptie staat "gheyont". Meestal schreef men "ghejont" (= gegund, geschonken).

Bissezeele schreef:Waar is deze foto genomen ?

Dit is de Onze Lieve Vrouw der Velden kapel of de kapel Notre dame des Champs in Sint-Mariakapel (Sainte-Marie-Cappel) op het kruispunt van de Route de Cassel, de Route de Borre en de Rue des Quatre Chemins.
De naam van de kapel is mogelijks veranderd in de loop der jaren. Van Overstraeten (De Nederlanden in Frankrijk) spreekt ook van O.L.V ter Linden. Guy Vandendriessche schrijft op zijn blog dat de kapel vroeger Notre Dame des Miracles zou geheten hebben. De verering van Onze Lieve Vrouw der Velden gaat vermoedelijk terug op Notre Dame des Champs in Parijs. In 1603 kwam dat klooster in handen van Spaanse Karmelieten die er onder Lodewijk XIV een van de beroemste plaatsen van de eeuw van maakten. Toen waren de Zeer-Kristen Koning en de Katholieke Koning in onze streek de veldslagen en de vredesakkoorden aan het aaneenrijgen.
In hedendaags Nederlands zou men schrijven: "Onze Lieve Vrouw der Velden Bid voor ons". Het is mogelijk dat dit in oude spelling was: "Onze Lieve Vrouwe der Velden Bid voor ons". Maar we denken dat "Vrouwer" hoe dan ook een spijtige spellingsfout is.
Via Google Streetview is het ons niet gelukt om te lezen wat er in de driehoekige steen boven de deur gebeiteld is.

Polder schreef:
Via Google Streetview is het ons niet gelukt om te lezen wat er in de driehoekige steen boven de deur gebeiteld is.

Gelukkig was uw verslaggever enige tijd geleden ter plaatse:

Vlaklander schreef:Gelukkig was uw verslaggever enige tijd geleden ter plaatse

"Op zijn wenken bediend worden" zegt men in de polders. Bedankt.
Op de webstek van GeneaWiki wordt vermeld dat de kapel Notre Dame des Champs zou dateren van de 18de eeuw. Maar er is natuurlijk het probleem van de naamverandering, waarvan we de datum niet kennen voor deze kapel. Zoals we in vorige bijdrage schreven, vermelden zowel la Voix du Nord als Vandendriessche (maar mogelijks beïnvloed door elkaar) dat de vroegere naam van de kapel 'Notre Dame des Miracles' was. Ook in Wylder was er tot 1792 een verering van 'Notre Dame des Miracles'. Was 'der Velden' acceptabeler voor de revolutionaire tijdsgeest dan 'der Wonderen' ? Vraag is dan vanwaar die naam 'Notre Dame des Miracles' komt. Op de webstek van Heiligen.net zijn er 81 Maria's waarvan verschillende tientallen gaan over Maria de moeder van Christus. We vonden een mooi verhaal over Maria van de Wonderen uit 1636 en er was dan nog een broeder afkomstig uit Abbeville in betrokken. Maar 1636 is te laat. Er bestaan reeds beeldjes van Notre Dame des Miracles uit de 14de eeuw. Heiligen.net kent onze Notre Dame des Miracles al evenmin als onze Notre Dame des Champs. Maar het artikel Dévotions Populaires chez les Flamands de France de l'arrondissement de Dunkerque uit de Annales du Comité flamand de France van 1853 zal wellicht verdere inzichten bieden...
Via de foto van Vlaklander weten we nu dat de kapel in 1842 hersteld werd door pastoor Bernast en Burgemeester Dequidt. Pastoor Bernast was ook lid van het Comité Flamand de France.
Na een restauratie van vier jaar werd de kapel opnieuw ingezegend door abbé Frédéric Lefevre op 11 september 2010. Er is een diaporama van de plechtigheid op de webstek van de parochie en een verslagje in La Voix du Nord.
Op 07.06.2009 had Burgemeester Jean-Pierre Varlet in La Voix du Nord een overzicht gegeven van de uitgevoerde werken die toen naar het einde liepen. Men heeft het gebouw moeten stabiliseren wegens een grondverzakking door de droogte. De gemeente liet het timmerwerk en het dak vernieuwen en het klokkentorentje terugzetten. Men liet de glas-in-lood ramen vervangen door een glazenier. Vrijwilligers zorgden voor de bestrating buiten, labrisering, schilderwerken en betegeling.

"Flamand"...ze bedoelden "Néerlandais"...

Bisdom Rijsel - in 1931 (!) - schreef:

Dit was de catechismus van Priester Georges Duflou, geboren in een familie van brouwers op de grote markt van Herzeele in 1919 en priester van Noordpeene vanaf 1964 tot zijn overlijden in 2010 !! Zijn moedertaal was natuurlijk het Vlaams.

Waar heb ik deze foto's genomen ? Wat is dat ?
Waarom lijkt het een beetje verbazend een oude standaardnederlandse tekst te vinden in deze kerk ?
Welk verhaal (legende) leest men ?
Kent u de taalgeschiedenis van de gemeente ?